Tezy orzeczenia:

1. W piśmiennictwie prawniczym charakter prawny statutu budzi kontrowersje, w orzecznictwie jednak - jak trafnie przyjmuje skarżący - dominuje stanowisko, że jest on szczególnym rodzajem umowy. W konsekwencji jego postanowienia powinny być tłumaczone według dyrektyw wskazanych w art. 65 k.c. (por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 23 maja 1989 r., III CZP 34/89, OSNA-PiUS 1990/6/80; wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 kwietnia 1999 r., I CKN 1088/97, OSNC 1999/11/193, i dnia z 25 lipca 2003 r., V CK 117/02, nie publ). Zgodnie zasadą swobody umów, postanowienia statutu mogą być kształtowane dowolnie, z uwzględnieniem jednak granic swobody, określonych w art. 3531 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 września 2009 r., V CSK 86/09, nie publ.).

2. Prawo do interpretowania statutu stowarzyszenia - jak wyjaśnił Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 11 października 1995 r., I PRN 28/95 (OSNP 1996, nr 11, poz. 163) - służy przede wszystkim jego władzom i organom, zaś do kompetencji nadzorujących działania stowarzyszenia organów administracyjnych i sądów należy ocena, czy interpretacja przyjęta przez organy stowarzyszenia i praktyka stosowania przez nie postanowień statutu odpowiadają obowiązującemu prawu.

Skrócony stan faktyczny sprawy:

      Prokurator Okręgowy w P. domagał się ustalenia, że stowarzyszenie Towarzystwo […], wpisane przez Sąd Rejonowy w P. do rejestru stowarzyszeń Krajowego Rejestru Sądowego w dniu 18 kwietnia 2002 r., a zarejestrowane wcześniej w rejestrze stowarzyszeń Sądu Wojewódzkiego w P. na podstawie postanowienia tego Sądu z dnia 6 lipca 1992 r., jest inną osobą prawną niż stowarzyszenie Towarzystwo […], zlikwidowane decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w P., której nieważność stwierdzono decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 25 listopada 1991 r. Jako podstawę prawną powództwa wskazał art. 7 i art. 189 k.p.c.

      Wyrokiem z dnia 18 lutego 2009 r. Sąd Okręgowy oddalił powództwo. Zdaniem Sądu powód nie domagał się ustalenia ani istnienia prawa, ani stosunku prawnego, a jedynie faktu niemającego charakteru prawotwórczego; ponadto nie ma on interesu prawnego do wytoczenia powództwa o ustalenie.

      Apelację od tego wyroku Sąd Apelacyjny oddalił dnia 20 maja 2009 r. Sąd odwoławczy przyjął, że powód domagał się dopuszczalnego ustalenia na podstawie art. 189 k.p.c. faktu prawotwórczego polegającego na stwierdzeniu, iż nie ma związku między stowarzyszeniem Towarzystwo […], zarejestrowanym w Krajowym Rejestrze Sądowym, a stowarzyszeniem o tej samej nazwie, powstałym i zarejestrowanym w dniu 19 grudnia 1933 r. Powództwo jest jednak nieuzasadnione, albowiem nie ma podstaw do przyjęcia, aby oprócz zarejestrowanego przed wojną Towarzystwa […] - wobec niezakończenia jego postępowania likwidacyjnego i unieważnienia decyzji o likwidacji - istniało drugie stowarzyszenie o tej samej nazwie.

      Wyrokiem z dnia 14 marca 2012 r. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

      Po ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Apelacyjny uchylił wyrok Sądu Okręgowego z dnia 18 lutego 2009 r. i przekazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania z powodu nierozpoznania istoty sprawy.

      Sąd Okręgowy uwzględnił powództwo.

     Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Prokuratora Okręgowego w P. przeciwko Towarzystwu […] o ustalenie, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 9 kwietnia 2015 r., skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Apelacyjnego w […] z dnia 11 grudnia 2013 r., I. uchyla zaskarżony wyrok w części zmieniającej wyrok Sądu Okręgowego w P. z dnia 9 maja 2013, (pkt I) oraz orzekającej o kosztach postępowania apelacyjnego (pkt III) i w tym zakresie przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania kasacyjnego, II. odrzuca skargę kasacyjną w części zaskarżającej zmianę wyroku Sądu Okręgowego z dnia 9 maja 2013 r., przez oddalenie powództwa.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło www.sn.pl