Tezy orzeczenia:

1. Przeprowadzona w niniejszej sprawie sądowa kontrola wydanych decyzji wykazała, iż nie odpowiadają one przepisom prawa, co spowodowało uchylenie obydwu rozstrzygnięć przez Sąd. Analiza powyższych regulacji prawnych prowadzi do wniosku, iż równoważnik pieniężny za brak lokalu jest świadczeniem zastępczym przyznawanym strażakom do czasu zrealizowania prawa do lokalu przez jego przydział lub przyznanie pomocy finansowej na uzyskanie lokalu. Uprawnienie funkcjonariusza do otrzymania lokalu jest powiązane z przesłanką niezaspokojenia potrzeb mieszkaniowych funkcjonariusza z uwagi na nieposiadanie lokalu w miejscu pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej. Strażakowi nie przyznaje się równoważnika pieniężnego z tytułu braku lokalu mieszkalnego, jeżeli nie przysługuje mu prawo do uzyskania przydziału lokalu mieszkalnego w drodze decyzji administracyjnej, ze względu na wystąpienie jednej z przesłanek negatywnych przewidzianych w przytoczonym art. 81 ustawy. W związku z tym w pierwszej kolejności sytuację skarżącego należało rozważyć z punktu widzenia ustawowych przesłanek do uzyskania lokalu mieszkalnego na podstawie przydziału dokonanego decyzją administracyjną, czego jednak nie uczyniono, co stanowi naruszenie art. 7, art. 80 i art. 107 § 3 k.p.a.

2. Należy wskazać, że ustawa nie określa pojęcia "utrata prawa do lokalu". Wg Słownika języka polskiego – "utracić" oznacza zostać pozbawionym czegoś, stracić. W orzecznictwie na tle zbliżonej regulacji zawartej w ustawie o Policji wskazuje się, że przez pojęcie "utrata prawa do lokalu" należy rozumieć sytuacje prawne i faktyczne które prowadzą do "pozbycia" się przez funkcjonariusza uprawnienia do korzystania z lokalu, tj. takiej formy działania, która jest zależna od woli funkcjonariusza. Taka wykładnia prawidłowo różnicuje status funkcjonariusza, który został pozbawiony (niezależnie od jego woli) prawa do lokalu, od statusu funkcjonariusza, który na skutek własnych działań pozbawił się i w tym znaczeniu utracił prawo do lokalu (tak np. w wyroku WSA w Warszawie z dnia 27 maja 2013 r. sygn. akt II SA/Wa 578/13). Przy czym w art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej ustawodawca ( w przeciwieństwie do uregulowań ustawy o Policji) dodatkowo określił, że nie każda utrata prawa do lokalu lub domu stanowi podstawę do nieprzyznania równoważnika, ale utrata zawiniona. Pojęcie zawinionej utraty prawa do lokalu należy zatem wykładać na tle okoliczności konkretnej sprawy.

3. Instytucja upadłości konsumenckiej, jest procedurą oddłużeniową, mającą pomóc dłużnikowi, który swej niewypłacalności nie spowodował z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa, w rozpoczęciu życia na nowo czystą kartą. Nie można zatem wykluczyć, że niewypłacalność (czy jej pogłębienie) powstała wskutek niezależnych od dłużnika okoliczności.

4. Skutkiem wydania postanowienia sądu o ogłoszeniu upadłości, w związku z niewypłacalnością dłużnika (lub jej pogłębieniem), do której mogło dojść również bez winy dłużnika, na skutek niezależnych od dłużnika okoliczności, jest wydanie przez dłużnika swojego majątku syndykowi. Z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się bowiem masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. Wobec tego za nieuzasadnione należy uznać stanowisko organu, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej, z wniosku strażaka wskutek czego utracił on posiadanie swojego własnego lokalu, bo wszedł ten lokal do masy upadłości, wyczerpuje znamiona sytuacji zawinionej utraty lokalu określonej w 78 ust. 2 pkt 1 ustawy. Stanowisko to bowiem nie uwzględnia sytuacji, że do upadłości skarżącego strażaka mogło dojść także wówczas, gdy doprowadził on do niewypłacalności bez swojej winy, na skutek niezależnych od siebie okoliczności. W związku z tym brak jest podstaw do uznania, że wniosek skarżącego o ogłoszenie upadłości, a w konsekwencji ogłoszenie przez Sąd upadłości obejmującej likwidację majątku skarżącego strażaka doprowadziło do zawinionego "pozbycia" się przez skarżącego uprawnienia do posiadania lokalu.

Skrócony stan faktyczny sprawy:

       Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej w C. decyzją z dnia [...]r. nr [...] odmówił strażakowi Ł.P. przyznania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego.

       W uzasadnieniu organ podał, że w dniu 28 kwietnia 2016 r. Ł.P. (strażak mianowany na stałe) złożył na wymaganym formularzu oświadczenie mieszkaniowe do ustalenia uprawnień do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego. W części II tego oświadczenia podał, że od dnia 23 listopada 2015 r. nie posiada lokalu mieszkalnego położonego w miejscu pełnienia służby bądź w miejscowości pobliskiej, oraz że współmałżonek również takiego lokalu nie posiada. Z oświadczenia wynikało, że strażak zamieszkuje wraz ze współmałżonkiem i trójką dzieci w C. przy ul. [...] w lokalu, do którego nie posiada tytułu prawnego.

       Następnie organ ustalił, że decyzją nr [...] z dnia [...]r. przyznano Ł.P. równoważnik za remont zajmowanego lokalu nr [...] przy ul. [...] w C., do którego posiadał tytuł prawny. Przedmiotowy lokal stanowił własność strażaka, zajmowany był przez niego, współmałżonka i dwoje dzieci. Dalej podał, że Komenda Miejska PSP w C. otrzymała od syndyka R.F. zawiadomienie z dnia 6 stycznia 2016 r., że postanowieniem Sądu Rejonowego w C. [...] Wydział Gospodarczy z dnia [...]r. sygn. akt [...] ogłoszono upadłość konsumencką strażaka. Ponadto 4 kwietnia 2016 r. organ otrzymał oświadczenie o przekazaniu w dniu 24 lutego 2016 r. przez małżonkę strażaka tego lokalu syndykowi do masy upadłości. Następnie decyzją z dnia [...]r. nr [...] pozbawiono strażaka prawa do pobierania równoważnika na remont lokalu.

      W oparciu o ustalony stan faktyczny organ uznał, że ogłoszenie upadłości konsumenckiej z wniosku strażaka Ł.P., wskutek czego strażak utracił posiadanie swojego własnego lokalu, bo wszedł ten lokal do masy upadłości, wyczerpuje znamiona sytuacji utraty lokalu ze swej winy, o której mowa w art. 78 ust. 2 pkt 1 ustawy. Stąd też, w ocenie organu, zaistniała podstawa do odmowy przyznania równoważnika za brak lokali mieszkalnego.

      Od opisanej wyżej decyzji odwołanie wniósł pełnomocnik Ł.P., domagając się zmiany rozstrzygnięcia i przyznania równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego.

      Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej w K. decyzją z dnia [...]r. nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

      W skardze na powyższą decyzję pełnomocnik Ł.P. zasadniczo powtórzył zarzuty odwołania oraz argumentację w nim zawartą.

      W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko zaprezentowane w zaskarżonej decyzji.

      Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 kwietnia 2017 r. sprawy ze skargi L. P. na decyzję [...] Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w K. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie równoważnik za brak lokalu mieszkalnego uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w C. z dnia [...] r. nr [...].

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych