Tezy orzeczenia:

1. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego wbrew stanowisku przyjętemu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w przedmiotowej sprawie nie zaistniały przesłanki zawarte w art. 156§1 pkt. 2 kpa skutkujące stwierdzeniem nieważności decyzji Komendanta Powiatowego PSP w S. K. z dnia [...] Nr [...], przyznającej W. U. pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego. Rażące naruszenie prawa to naruszenie oczywiste, wyraźne bezsporne. Można o nim mówić jedynie wówczas, gdy proste zestawienie treści rozstrzygnięcia z treścią zestawionego przepisu wskazuje na ich oczywistą niezgodność. Aby naruszenie prawa miało charakter rażący treść wydanej decyzji nie mogłaby być akceptowalna jako akt wydany przez organ praworządnego państwa, wywołane przez nią skutki musiałyby być niemożliwe do zaakceptowania z punktu widzenia wymagań praworządności. Nie chodzi tu bowiem o błędy w wykładni prawa, ale o przekroczenie prawa w sposób jasny i niedwuznaczny. W konsekwencji stwierdzenie nieważności może dotyczyć przypadków ewidentnego bezprawia, którego nigdy nie można usprawiedliwić, tolerować. Stwierdzając nieważność decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa konieczne jest wyraźne wykazanie jaki konkretny przepis został naruszony i dlaczego to naruszenie oceniono jako rażące. Poczynione ustalenia podlegają kontroli sądowoadministracyjnej, która każdorazowo winna mieć szczegółowe odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku.

2. W istocie zgodzić należy się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że pomoc finansowa w rozumieniu powyższych przepisów oznacza przyznanie środków, których celem będzie częściowa rekompensata poniesionych wydatków przez strażaka na uzyskanie lokalu, domu lub wydatków, które ponosił będzie w przyszłości. Tak więc po stronie funkcjonariusza musi występować wydatek już poniesiony albo taki który wkrótce nastąpi. Dokumenty, do których przedłożenia starający się o pomoc zgodnie z rozporządzeniem jest zobligowany mają w istocie potwierdzić ten fakt.

3. Zgodzić też należy się z Sądem I instancji, iż co do zasady obdarowany z umowy darowizny prawa własności nieruchomości w istocie nie ponosi kosztów jej uzyskania w rozumieniu cyt. przepisu art. 80. Przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się w bowiem do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Przyznanie w takim wypadku pomocy na uzyskanie lokalu stanowiłoby rażące naruszenie tych norm. Nie do pogodzenia bowiem z zasadą praworządności byłaby decyzja przyznająca środki osobie, która żadnych kosztów takiego uzyskania nie poniosła.

4. W niniejszej sprawie skarżący przedłożył do wniosku o przyznanie pomocy akt notarialny w formie którego zawarto umowę, którą teściowie W. U. darowali jemu oraz swej córce E. U. prawo własności nieruchomości położonej w S.-K. przy ul. [...] z jednoczesnym ustanowieniem na rzecz darczyńców bezpłatnego dożywotniego prawa korzystania z pomieszczeń znajdujących się na parterze domu mieszkalnego. W § 9 aktu darczyńcy zobowiązali E. i W. małżonków U. do wypłacenia na rzecz A. J.- C., córki obdarowanych kwoty 30000 zł w terminie do 12. 10. 2009r. Analiza jej postanowień prowadzi do wniosku, iż nie miała ona charakteru typowej umowy darowizny. Połączona była bowiem z jednoczesnym obciążeniem darowanej nieruchomości na rzecz darczyńców prawem bezpłatnego dożywotniego korzystania z pomieszczeń znajdujących się na parterze domu mieszkalnego nadto obarczono obdarowanych poleceniem zapłaty kwoty 30000zł. na rzecz A. J.- C. W wyniku jej zawarcia obdarowani przyjęli na siebie wskazane wyżej obowiązki. W niniejszej sprawie także i one jako części czynności prawnej powinny być objęte badaniem. Należało przy tym mieć na względzie, iż ustanowienie polecenia nie upoważnia wprawdzie do nadania czynności charakteru umowy wzajemnej jednakże oznacza w istocie zmniejszenie korzyści majątkowych uzyskanych w wyniku jej zawarcia. W zakresie obciążenia nieruchomości bezpłatnym, dożywotnim użytkowaniem części domu zawarta umowa wykazuje pewne podobieństwa do uregulowanej w kodeksie cywilnym umowy dożywocia, w której to w myśl art. 908§1 kodeksu w zamian za przeniesienie własności nieruchomości nabywca zobowiązuje się zapewnić zbywcy dożywotnie utrzymanie, w tym dostarczenie zbywcy mieszkania. Ustawodawca nie traktując takiego zobowiązania jako umowy dożywocia uznał jednak za celowe wprowadzenie do kodeksu cywilnego normy umożliwiającej odpowiednie stosowanie do takiej czynności dwóch spośród przepisów odnoszących się do dożywocia( art. 915 kc). W tym stanie rzeczy zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego należało przyjąć, że ustanowienie w zawartej umowie dożywotniego, bezpłatnego prawa korzystania z mieszkania na rzecz obdarowanych nadaje mu walor świadczenia wzajemnego choć nie równoważnego. Roczną wartość tego prawa ustalono na kwotę 2000zł, po skapitalizowaniu prawo to określono na sumę 22000 zł.( §6 umowy). Podkreślenia w tym miejscu wymaga, że badając rzeczywistą treść umowy nigdy nie można się ograniczać do tytułu aktu notarialnego. Dążąc do właściwego zinterpretowania woli stron należy mieć na względzie wszystkie elementy czynności. W badanej sprawie zaś oceniając charakter dokonanego przysporzenia Sąd Wojewódzki zupełnie pominął te postanowienia umowy, które dotyczyły ustanowienia na rzecz darczyńców prawa do bezpłatnego dożywotniego korzystania z mieszkania, odnośnie zawartego w umowie polecenia wywiódł zaś iż jako zobowiązanie względem osób trzecich nie ma w sprawie żadnego znaczenia, także dlatego że nie wynika wprost z umowy darowizny. Tymczasem analizowane polecenie pozostaje częścią zawartej umowy i wykazuje ścisły związek z dokonanym przysporzeniem. Ustanowienie polecenia w wypadku zawarcia umowy darowizny polega na wprowadzeniu do treści umowy darowizny dodatkowego postanowienia zobowiązującego osobę, która uzyskała przysporzenie do określonego działania, także poprzez zapłatę ściśle określonej kwoty pieniężnej. Darczyńca tylko dlatego może ustanowić polecenie, że zobowiązał się do nieodpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego.

Skrócony stan faktyczny sprawy:

      Wyrokiem z dnia 12 lutego 20007 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę W. U. na decyzję Komendanta Głównego Straży Pożarnej z dnia [...], Nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji przyznającej pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego.

        Decyzją z dnia [...], Nr [...] Komendant Powiatowy Straży Pożarnej w S. – K. przyznał W. U. pomoc finansową w wysokości 14.900 zł na uzyskanie lokalu mieszkalnego w S. – K., przy ul. [...] o powierzchni mieszkalnej 80 m2.

        Następnie Ś. Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej decyzją z dnia [...] Nr [...]stwierdził nieważność decyzji Nr [...] z dnia [...] Komendanta Powiatowego PSP w S. - K .

       W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, iż z akt sprawy wynika, że wnioskodawca otrzymał umową darowizny (akt notarialny Rep. [...] z dnia 12 października 2004 r.) nieruchomość położoną w S. – K., przy ul. [...] wraz z domem mieszkalnym o pow. 106,65 m2. Jak wynika ze złożonego wniosku w sprawie przyznania pomocy finansowej wnioskodawca starał się o pomoc finansową na uzyskanie domu o powierzchni mieszkalnej 80m2. Przepisy nie przewidują udzielenia pomocy finansowej na uzyskanie lokalu mieszkalnego w przypadkach, gdy strażak nabywa lokal w drodze umowy darowizny, zatem przyznanie pomocy nastąpiło z rażącym naruszeniem prawa.

      Odwołanie od powyższej decyzji złożyła strona wskazując, iż z art. 80 ust. 1 ustawy o Państwowej Straży pożarnej wynika prawo podmiotowe strażaka do otrzymania pomocy finansowej, który warunkuje to uprawnienie jedynie faktem nieotrzymania lokalu mieszkalnego na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale.

        Po rozpoznaniu odwołania Komendant Główny Straży Pożarnej decyzją z dnia [...] Nr [...] utrzymał zaskarżoną decyzje w mocy.

      Skargę na powyższą decyzję złożył W. U. wskazując, że przedmiotowy lokal mieszalny uzyskał wraz z żoną na podstawie umowy darowizny z dnia 12 października 2004 r. od rodziców żony.

        W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał twierdzenia zawarte w zaskarżanej decyzji.

        Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł W. U. zarzucając zaskarżanemu wyrokowi naruszenie prawa materialnego.

        Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.

        Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 20 czerwca 2008r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej W. U. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 lutego 2007 r. sygn. akt II SA/Wa 2047/06 w sprawie ze skargi W. U. na decyzję Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji przyznającej pomoc finansową na uzyskanie lokalu mieszkalnego 1. uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania 2. zasądza od Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej na rzecz W. U. kwotę 200 złotych (dwieście) tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych