poniedziałek, 17 lipiec 2017 10:49

Obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowego w zakresie dostarczania wody na cele przeciwpożarowe

Napisał Dariusz P. Kała
Oceń ten artykuł
(2 głosów)

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 grudnia 2016 r., II OSK 473/15

Tezy orzeczenia:

  1. Naczelny Sąd Administracyjny w pierwszym rzędzie za nietrafny uznaje sformułowany przez stronę skarżąca zarzut odnośnie do tego, że przepisy ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków zawężają obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w zakresie ochrony przeciwpożarowej jedynie do zapewnienia dostaw wody, przy czym sieć wodociągowa przedsiębiorstwa, za pomocą której woda jest dostarczana nie stanowi sieci wodociągowej przeciwpożarowej. Odnosząc się do tego zarzutu, należy przypomnieć, że w myśl art. 7 ust. 1 pkt 3 ustawy o samorządzie gminnym, zadania własne gminy obejmują sprawy m.in. wodociągów i zaopatrzenia w wodę. Ten przedmiot zadań gminy uszczegóławiają przepisy ustawy. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, wprowadzając zasadę, że zbiorowe zaopatrzenie w wodę stanowi przedmiot działalności przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Przedsiębiorstwu wodociągowo-kanalizacyjnemu, jak się przyjmuje, została przyznana funkcja podmiotu operacyjnego, który, niezależnie od określenia taryf za świadczone usługi, sprawuje kontrolę nad wszystkimi technicznymi aspektami doprowadzana wody i odprowadzania ścieków. Zadania te obejmują zatem tak realizację dostaw wody w sposób ciągły i niezawodny, jak i czuwanie, by zadanie to było niezagrożone poprzez zapewnienie posiadanym urządzeniom wodociągowym pełnej zdolności do realizacji wymaganych dostaw wody. Przepisy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków wymagają, by przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne zapewniło nie tylko należytą jakość dostarczanej wody, ale także, by zapewnione zostało dostarczanie wody w wymaganej ilości i pod odpowiednim ciśnieniem (art. 5 ust. 1 cyt. ustawy). Nie powinno budzić wątpliwości to, że działalność z zakresu zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków musi być prowadzona zgodnie z wymaganiami prawa. Zobowiązanie to odnosić należy nie tylko do przepisów ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, ale także do wymagań zawartych w innych aktach prawnych, które kształtują prawa i obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w związku z prowadzoną działalnością zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Na tym tle należy dostrzec, że w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków przyjęto, że regulamin dostarczania wody i odprowadzania ścieków powinien określać warunki dostarczania wody na cele przeciwpożarowe (art. 19 ust. 2 pkt 9 ustawy). Z tym wymaganiem łączy się dodatkowe zastrzeżenie, że przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obciąża gminę na podstawie cen i stawek opłat ustalonych w taryfie za wodę zużytą na cele przeciwpożarowe (art. 22 pkt 2 ustawy). Określając powyższe kwestie w ten sposób, ustawodawca uwzględnił to, że urządzenia służące do zaopatrywania w wodę ludności służą również do celów przeciwpożarowych, z tego względu funkcji pełnionych przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne nie da się sprowadzić wyłącznie do zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia odbiorców usług w znaczeniu nadanym temu pojęciu przez art. 2 pkt 3 cyt. ustawy.
  1. Zakres obowiązków, jakie spoczywają na przedsiębiorstwie wodociągowo-kanalizacyjnym w związku ze znaczeniem sieci wodociągowej dla ochrony przez pożarem został odrębnie określony w aktach prawnych dotyczących ochrony przeciwpożarowej, stąd niezależnie od ich wiążącego charakteru, w ustawie zaopatrzeniowej zostały uregulowane tylko te kwestie, które mają związek z rozliczeniem kosztów wykonywania tych zadań w imieniu gminy przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne przy okazji realizacji zbiorowego zaopatrzenia w wodę stanowiącego, co nie powinno budzić wątpliwości, zasadniczy przedmiot działalności tego podmiotu. Sama niejako "szczątkowość" regulacji, której przedmiotem jest zapewnienie ochrony przeciwpożarowej, zamieszczona w ustawie zaopatrzeniowej, wbrew odmiennym wnioskom wnoszącego skargę kasacyjną, nie może być z tego względu argumentem, który przesądzałby, że obowiązki przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę pozostają rozłączne względem wymagań przeciwpożarowych.
  1. W szczególności należy odrzucić taką koncepcję rozumienia przepisów ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, która sprowadza skarżącą spółkę jako przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne do roli podmiotu zajmującego się wyłącznie kwestią rozliczenia za zużytą wodę.
  1. Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym, zadania własne gminy obejmują sprawy ochrony przeciwpożarowej. Materię tę normuje ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej, która określa, że ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez m.in. zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Ten aspekt ochrony przeciwpożarowej powinien zaś być rozumiany jako zapewnienie koniecznych warunków ochrony technicznej nieruchomościom i ruchomościom, a także tworzenie warunków organizacyjnych i formalnoprawnych zapewniających ochronę ludzi i mienia, a także przeciwdziałających powstawaniu lub minimalizujących skutki pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia (art. 2 pkt 1 cyt. ustawy). Te zadania organizacyjne ustawodawca odnosi w sposób rozłączny tak do określenia szczegółowych sposobów i warunków ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów, jak i do określenia wymagań w zakresie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych.
  1. Nie powinno budzić wątpliwości, że jak trafnie przyjął Sąd I instancji, sieć wodociągową przeciwpożarową zaopatrującą wodę do celów przeciwpożarowych do jednostki osadniczej należy odnosić do sieci, o której mowa w art. 2 pkt 7 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Mając na uwadze powyższe wnioski, za całkowicie nieuprawniony należy uznać ten pogląd wnoszącego skargę kasacyjną, zgodnie z którym siecią dla celów przeciwpożarowych jest wyłącznie ta sieć, która została celowo zbudowana dla zapewnienia źródła wody dla gaszenia pożarów. Niezasadny pozostaje jednocześnie ten pogląd strony skarżącej, który wskazuje, że Sąd I instancji przy wykładni pojęcia "sieć wodociągowa przeciwpożarowa" dokonał wykładni pojęć użytych w ustawie zaopatrzeniowej w sposób sprowadzający się do niedopuszczalnego odwołania się do definicji legalnych zawartych w przywołanym rozporządzeniu jako akcie podustawowym. Ten zarzut skargi kasacyjnej nie dostrzega bowiem, że taki kierunek nadawanej interpretacji sieci przeciwpożarowej opiera się na treści art. 13 ust. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, który wskazuje, że wymagania przeciwpożarowe należy odnosić do sieci wodociągowej, przy czym, mając na uwadze wykładnię systemową tego pojęcia, niewątpliwym pozostaje, że tego rodzaju siecią pozostaje sieć wodociągowa, o której mowa w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Źródłem zobowiązania powyższej treści jest również art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, zgodnie z którym osoba fizyczna, osoba prawna, organizacja lub instytucja korzystające ze środowiska, budynku, obiektu lub terenu są obowiązane zabezpieczyć je przed zagrożeniem pożarowym lub innym miejscowym zagrożeniem. Wprawdzie wyrażony w powyższym przepisie obowiązek zabezpieczenia środowiska, budynku, obiektu lub terenu przed zagrożeniem pożarowym jest ujęty bardzo ogólnie, jednakże nie zmienia to tego, że zakres normowania art. 3 ust. 1 ww. ustawy powinien być odnoszony również do przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego.
  1. Użyte sformułowanie odnoszone do "zabezpieczenia przed zagrożeniem pożarowym" powinno być zatem rozumiane jako obowiązek podjęcia wszystkich działań, które służą ochronie przeciwpożarowej. Przed zagrożeniem pożarowym zabezpiecza nie tylko posiadanie wymaganych urządzeń przeciwpożarowych, czy też stosowanie się do zakazów podejmowania zachowań wywołujących możliwość spowodowania pożaru. Celowi temu służy również stosowanie się do ustawowo przewidzianych wymagań w zakresie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę. W tym sensie wynikający z treści § 10 ust. 13 rozporządzenia w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych obowiązek przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego poddawania przeglądom i konserwacji hydrantów przeciwpożarowych zamontowanych na sieci wodociągowej należy postrzegać jako jedną z postaci zabezpieczenia "środowiska, budynku, obiektu lub terenu" przed zagrożeniem pożarowym na obszarze ustalonej działalności tego przedsiębiorstwa (granic administracyjnych Gminy Miasta Rumia) w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej.
  1. Przyjąć należy, że z faktu, iż urządzenia sieci wodociągowej służące do zaopatrywania w wodę ludności spełniają również cele przeciwpożarowe, skarżące przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne pozostaje, jak trafnie uznał Sąd I instancji, podmiotem zobowiązanym do poddania hydrantów zewnętrznych podłączonych do jej sieci wodociągowej przeglądom i konserwacji w sposób przewidziany w rozporządzeniu w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych. Decyzją ustawodawcy podmiot wykonujący działalność w zakresie gospodarki komunalnej odpowiada również za prawidłowe wywiązanie się z wymagań, które w odniesieniu do sieci wodociągowej, określają odrębne przepisy przeciwpożarowe. Z tego względu pozostaje bez znaczenia to, czy zadanie własne gminy, o którym mowa w art. 7 ust. 1 pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym, może być uważane – co neguje wnoszący skargę kasacyjną – za zadanie wchodzące w zakres tak pojęcia "zadania użyteczności publicznej", jak i "świadczenia usług powszechnie dostępnych" (gospodarka komunalna).

Skrócony stan faktyczny sprawy:

       Zaskarżonym wyrokiem z dnia 15 października 2014 r. sygn. II SA/Gd 530/14 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę [...] Sp. z o.o. w G. na decyzję Pomorskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku z dnia [...] maja 2014 r., w przedmiocie nakazu wykonania określonych obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej.

       W wyniku przeprowadzenie czynności kontrolno-rozpoznawczych w dniach 25-29 listopada 2013 r. na terenie Gminy Miasta Rumi w zakresie przestrzegania przepisów przeciwpożarowych dotyczących sieci wodociągowych zaopatrujących w wodę ludność, w szczególności hydrantów zewnętrznych zastosowanych na tej sieci, Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w Wejherowie decyzją z dnia [...] lutego 2014 r., działając na podstawie art. 1 pkt 3 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz. 1380 ze zm.) oraz § 3, § 4 ust. 1, 3 i 4 oraz § 10 ust. 5-8 oraz ust. 12 i 13 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 124, poz. 1030), zobowiązał Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Spółkę z o.o. w Gdyni (zwana dalej: spółka) do poddania hydrantów zewnętrznych zastosowanych na sieci wodociągowej w granicach administracyjnych Gminy Miasta Rumi przeglądowi i konserwacji, w tym badaniu ciśnienia i wydajności potwierdzających prawidłowość ich działania. Decyzją z [...] maja 2014 r. Pomorski Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej utrzymał powyższą decyzję organu I instancji w mocy. Przyjęte przez organy orzekające ustalenia wskazywały na to, że sieci wodociągowe i kanalizacyjne stanowiące własność Gminy Rumia zostały przekazane na podstawie uchwały Rady Miejskiej Rumi z 28 kwietnia 2005 r. Nr XXXVII/393/2005, jako majątek gminy, [...] Sp. z o.o. w G. W następstwie tej uchwały został sporządzony w dniu 20 maja 2005 r. akt notarialny, w którym Gmina Miasta Rumi w drodze aportu wniosła do spółki mienie w postaci sieci wodociągowych i kanalizacji sanitarnych, przez co stała się udziałowcem tego podmiotu. Spółka jako podmiot zaopatrujący ludność Gminy w wodę jest podmiotem odpowiedzialnym za dostarczanie należącą do niej siecią wodociągową wody na cele przeciwpożarowe, a tym samym sieć wodociągowa należąca do tej spółki staje się wodociągową siecią przeciwpożarową.

       Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożyło [...] Sp. z o.o. w G., zaskarżając go w całości i wnosząc o jego uchylenie i uwzględnienie skargi poprzez uchylenie decyzji organów obu instancji, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

       Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 25 listopada 2016 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej [...] Sp. z o.o. w G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 15 października 2014 r. sygn. akt II SA/Gd 530/14 w sprawie ze skargi [...] Sp. z o.o. w G. na decyzję Pomorskiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Gdańsku z dnia [...] maja 2014 r. nr [...] w przedmiocie wykonania określonych obowiązków w zakresie ochrony przeciwpożarowej oddala skargę kasacyjną.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dodatkowe informacje

  • Sąd sąd administracyjny
  • Sygnatura II OSK 473/15
  • Akt prawny

    Dz.U. 2009 nr 178 poz 1380; art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1 pkt 3, art. 13; Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej - tekst jednolity.

    Dz.U. 2015 nr 0 poz 139; art. 2, art. 5 ust. 1, art. 19 ust. 2 pkt 9; Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków - tekst jednolity

    Dz.U. 2009 nr 124 poz 1030; par. 3, 4 i 10; Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych

  • Data wydania czwartek, 08 grudzień 2016
  • Kategoria Ochrona Przeciwpożarowa
  • Rodzaj orzeczenia wyrok
  • Autor Dariusz P.Kała
Czytany 4833 razy

Terminy szkoleń z finansowania i funkcjonowania OSP:
13.04.2025
Dodatek emerytalny (świadczenie ratownicze)
dla strażaków Ochotniczych Straży Pożarnych po nowelizacji z 2025 r.
12.06.2025
Finansowanie i funkcjonowanie ochotniczych straży pożarnych po wprowadzeniu ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej
Szczegóły wkrótce na stronie www.lexfire.pl