Kto zauważy pożar, klęskę żywiołową lub inne miejscowe zagrożenie, jest obowiązany niezwłocznie zawiadomić osoby znajdujące się w strefie zagrożenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostkę ochrony przeciwpożarowej albo Policję bądź wójta albo sołtysa.

Zgodnie z art. 82a § 1 Kodeksu wykroczeń^[1] kto w razie powstania pożaru nie dopełnia obowiązku określonego w przepisach o ochronie przeciwpożarowej oraz Państwowej Straży Pożarnej w postaci niezwłocznego zawiadomienia osób znajdujących się w strefie zagrożenia oraz: centrum powiadamiania ratunkowego lub jednostki ochrony przeciwpożarowej albo Policji bądź wójta albo sołtysa, podlega karze aresztu, grzywny albo karze nagany.

       Krajowym System Ratowniczo-Gaśniczy^[1] to integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, obejmującą, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. System ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych.

Zgodnie z art. 15 u.ppoż. jednostkami ochrony przeciwpożarowej są: jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej, jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej, zakładowa straż pożarna, zakładowa służba ratownicza, gminna zawodowa straż pożarna, powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna, terenowa służba ratownicza, ochotnicza straż pożarna, Związek Ochotniczych Straży Pożarnych, inne jednostki ratownicze.

        Zgodnie z art. 1 u.ppoż. ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

1)   zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 2) zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia, 3) prowadzenie działań ratowniczych.

Ustawa ppoż. nie zawiera pojęcia pożaru. Także ustawa o PSP^[1] nie zawiera takiego pojęcia. Pojęcie pożaru było jednak kilkukrotnie określane przez orzecznictwo sądów. Początkowo pożar rozumiano jako zagrożenie. Twierdzono, że spowodowanie nawet niewielkiego ognia w warunkach realnego rozprzestrzenienia i zagrożenia życia lub zdrowia ludzi, albo mienia w znacznych rozmiarach (nawet gdyby był odpowiednio szybko ugaszony) było przestępstwem (...)^[2].

       Zmianę statutu i rozwiązanie OSP uchwala walne zebranie członków większością 2/3 głosów przy obecności co najmniej 1/2 ogólnej liczby członków.

Uchwała o zmianie statutu wywiera skutki prawne od chwili jej podjęcia, a nie od daty wpisania do rejestru^[1].

Wnioski o zmianę statutu i rozwiązanie OSP może składać zarząd OSP z własnej inicjatywy lub na zgłoszone mu żądanie co najmniej 1/2 ogólnej liczby członków. Zawiadomienie członków OSP o terminie walnego zebrania, na którym ma być rozpatrywany wniosek w sprawie rozwiązania OSP, powinno być doręczone wraz z porządkiem obrad co najmniej na 30 dni przed terminem zebrania.

        Majątek i fundusze OSP powstają ze składek członkowskich, dotacji, darowizn, spadków i zapisów, dochodów z majątku i imprez, ofiarności publicznej, wpływów z działalności gospodarczej.

OSP może prowadzić działalność gospodarczą według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach i wyłącznie w rozmiarze służącym realizacji celów statutowych OSP.

Dochód z działalności gospodarczej i uzyskane fundusze OSP służą w całości realizacji celów statutowych i nie mogą być przeznaczane do podziału między członków OSP.

         Komisja rewizyjna jest organem kontrolnym OSP i jedną z władz OSP. Jest wybierana przez walne zgromadzenie członków, spośród jego członków w liczbie określonej przez statut OSP. Komisja rewizyjna wybiera ze swego grona przewodniczącego. Członkowie komisji rewizyjnej mogą brać udział w posiedzeniach zarządu z głosem doradczym. Na posiedzenia zarządu OSP należy zapraszać przewodniczącego komisji rewizyjnej OSP. Komisja rewizyjna OSP może dokooptować do swojego składu nowych członków, na miejsce ustępujących, w liczbie nie przekraczającej 1/3 jej składu. Nadzwyczajne walne zebranie OSP może odwołać członka komisji rewizyjnej przed upływem terminu kadencji władz OSP i powołać w to miejsce innego członka komisji rewizyjnej na czas do odbycia zwyczajnego walnego zebrania.

        Naczelnik kieruje jednostką operacyjno-techniczną jednoosobowo w formie rozkazów i poleceń.

Do naczelnika należy:

1) wnioskowanie do zarządu OSP o wyznaczenie członków OSP do wykonania zadań operacyjno-technicznych,

2) organizowanie i prowadzenie podstawowego szkolenia pożarniczego członków OSP, drużyn młodzieżowych i kobiecych OSP,

3) czuwanie nad przestrzeganiem dyscypliny organizacyjnej przez członków OSP,

4) kierowanie przeciwpożarową działalnością zapobiegawczą,

        Zarząd OSP jest jedną z władz OSP. Jest wybierany przez walne zgromadzenie członków spośród członków walnego zgromadzenia, w liczbie ustalonej przez statut. Zarząd wybiera ze swego grona prezesa, naczelnika, dwóch wiceprezesów, sekretarza i skarbnika, a także może wybrać gospodarza, kronikarza i zastępcę naczelnika straży. Naczelnik sprawuje funkcję wiceprezesa. Zarząd może dokooptować do swego składu nowych członków na miejsce ustępujących w liczbie nie przekraczającej 1/3 ustalonego składu.

Prezes zarządu reprezentuje OSP na zewnątrz i kieruje pracami zarządu. Posiedzenia zarządu odbywają się według potrzeb, co najmniej jednak raz w kwartale i są zwoływane przez prezesa. Na posiedzenia zarządu należy zapraszać przewodniczącego komisji rewizyjnej OSP.

Umowy, pełnomocnictwa i dokumenty finansowe podpisuje w imieniu OSP prezes lub wiceprezes i skarbnik.

        Walne zebranie członków OSP może być zwyczajne, sprawozdawcze oraz nadzwyczajne.

Zwyczajne walne zebranie członków OSP jest zwoływane raz na np. 6 miesięcy, a sprawozdawcze raz na rok.

Zwyczajne walne zebranie członków i walne zebranie sprawozdawcze zwoływane jest przez zarząd, który zawiadamia członków o terminie, miejscu i porządku obrad, co najmniej na np. 14 dni przed terminem zebrania.

        Walne zebranie członków jest najwyższą władzą OSP.

Do kompetencji walnego zebrania członków należy:

1) wysłuchanie i zatwierdzenie sprawozdań zarządu z działalności OSP,

2) wysłuchanie sprawozdania komisji rewizyjnej z działalności OSP,

3) udzielenia absolutorium zarządowi OSP,

4) uchwalenie programu działania i budżetu OSP,