Uchwały władz OSP zapadają zwykłą większością głosów oddanych, chyba że przepisy statutu stanowią inaczej. Uchwały dotyczące zmian we władzach OSP, wystąpienia ze Związku OSP RP oraz w sprawach nabycia i zbycia nieruchomości powinny być podjęte w obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania.
Uchwała o zmianie statutu wywiera skutki prawne od chwili jej podjęcia, a nie od daty wpisania do rejestru[1].
Sprawy o uchylenie uchwały OSP jako stowarzyszenia rozpoznaje sąd rejonowy[2].
Władzami OSP są: walne zebranie członków, zarząd, komisja rewizyjna. Wybory władz OSP odbywają się w głosowaniu tajnym lub jawnym. Kadencja władz OSP trwa np. 4 lata i kończy się z chwilą powołania nowych władz.
Nie można łączyć funkcji członka zarządu i komisji rewizyjnej.
Członek zwyczajny aktywnie uczestniczy w wykonywaniu postanowień statutu, opłaca składkę członkowską i składa przyrzeczenie następującej treści: „W pełni świadom obowiązków strażaka – ochotnika uroczyście przyrzekam czynnie uczestniczyć w ochronie przeciwpożarowej majątku narodowego, być zdyscyplinowanym członkiem ochotniczej straży pożarnej, dbałym o jej godność, ofiarnym i mężnym w ratowaniu życia ludzkiego i mienia”.
Członkowie zwyczajni mają prawo:
1) wybierać i być wybieranymi do władz OSP z wyjątkiem małoletnich poniżej 16 lat,
2) uczestniczyć w walnym zebraniu z prawem głosu,
3) wysuwać postulaty i wnioski wobec władz OSP,
4) korzystać z urządzeń i sprzętu będącego własnością OSP,
Członkostwo w OSP ustaje na skutek skreślenia z listy lub wykluczenia członka zwyczajnego.
Skreślenia z listy członków zwyczajnych dokonuje zarząd OSP w następujących przypadkach:
Według statutu wzorcowego OSP Członkowie OSP dzielą się na:
1) członków zwyczajnych, w tym członków młodzieżowych i kobiecych drużyn pożarniczych,
2) członków wspierających,
3) członków honorowych.
Kobieta może być członkiem OSP, a także członkiem władz OSP. Zgodnie ze statutem wzorcowym OSP członkowie OSP dzielą się na:
1) członków zwyczajnych, w tym członków młodzieżowych i kobiecych drużyn pożarniczych,
2) członków wspierających,
3) członków honorowych.
Członkowie OSP dzielą się na:
1) członków zwyczajnych, w tym członków młodzieżowych i kobiecych drużyn pożarniczych,
2) członków wspierających,
3) członków honorowych.
Celem OSP jest w szczególności:
1) prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom oraz współdziałanie w tym zakresie z Państwową Strażą Pożarną, organami samorządowymi i innymi podmiotami,
2) udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów, zagrożeń ekologicznych związanych z ochroną środowiska oraz innych klęsk i zdarzeń,
3) informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych i ekologicznych oraz sposobach ochrony przed nimi,
4) rozwijanie wśród członków ochotniczej straży pożarnej kultury fizycznej i sportu oraz prowadzenia działalności kulturalno-oświatowej i rozrywkowej,
Co do zasady statuty OSP są w dużej mierze takie same i zawierają podobne regulacje prawne. Natomiast każda OSP może zmienić swój statut w granicach dopuszczalnych prawem, pod kątem swojej działalności, lokalnych zwyczajów itp. Zgodnie z ustawą Prawo o stowarzyszeniach statut OSP jako stowarzyszenia określa w szczególności:
1) nazwę stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji,
2) teren działania i siedzibę stowarzyszenia,
3) cele i sposoby ich realizacji,
4) sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków,
Zgodnie z art. 19 u.ppoż. ochotnicza straż pożarna jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt, przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi zagrożeniami.
Ochotnicza straż pożarna funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy – Prawo o stowarzyszeniach. Po przeprowadzeniu procedur rejestracyjnych OSP uzyskuje osobowość prawną i status stowarzyszenia.
Szczegółowe zadania i organizację ochotniczej straży pożarnej określa statut. Najważniejszym aktem prawnym stanowiącym podstawę funkcjonowania OSP jest ustawa o ochronie przeciwpożarowej wraz z aktami wykonawczymi.