środa, 13 wrzesień 2017 06:40

Konieczność nowelizacji przepisów o ekwiwalencie dla Ochotniczych Straży Pożarnych

Napisał Dariusz P. Kała
Oceń ten artykuł
(0 głosów)

Zgodnie z art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. Ekwiwalent jest indywidualnym prawem strażaka, który przysługuje mu w związku z jego wkładem na rzecz ochrony przeciwpożarowej.

Ekwiwalent pieniężny dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Orzecznictwo, wzory pism, tablice, Zielonka 2013, ss. 196

Uchwały w sprawie ekwiwalentu dla OSP

Ekwiwalent dla OSP do korekty

Przepisy o ekwiwalencie zawarte w ustawie o ochronie przeciwpożarowej są dosyć lakoniczne i nie zmieniają się praktycznie od początku, tj. od 1991 r. kiedy uchwalono nową ustawę o ochronie przeciwpożarowej i wprowadzono do systemu prawa nową instytucję prawną jaką jest obecnie ekwiwalent. Lakoniczność tych przepisów powoduje wiele trudności praktycznych w wypłacaniu ekwiwalentu.

Ekwiwalent pieniężny dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych

Od wielu lat w praktyce stosowania przepisów o ekwiwalencie istnieje problem określenie procedury wypłacania ekwiwalentu. Przepisy nie przewidują w jaki sposób należy określić tryb wypłaty ekwiwalentu. Wiele gmin próbuje ten problem uregulować w uchwale rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu co jest niezgodne z prawem i zostało jednoznacznie potwierdzone w orzecznictwie sądów. Art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej uprawnia radę gminy jedynie do ustalenia wysokości ekwiwalentu.

W praktyce najpowszechniejszą chyba formą określenia trybu wypłaty ekwiwalentu jest wydanie przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) zarządzenia wykonawczego do uchwały rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu. Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym do zadań wójta należy w szczególności określenie sposobu wykonania uchwał. Jednak w wielu gminach w Polsce wójtowie nie wydają takiego zarządzenia i przez to tryb wypłaty ekwiwalentu pozostaje nieuregulowany. Rodzą się wówczas problemy związane z terminem wypłaty, wzorem wniosków, terminem składania wniosków o wypłatę itd.

Problem wydania zarządzenia wykonawczego do uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu stał się przedmiotem dwóch orzeczeń sądowych. Postanowieniem z dnia 24 listopada 2015 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie (II SAB/Sz 135/15) odrzucił skargę na bezczynność wójta gminy w przedmiocie nie wydania zarządzenia w sprawie wykonania uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu. Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że: „na gruncie rozpoznawanej sprawy brak jest podstawy prawnej zobowiązującej wójta do wydania zarządzenia w sprawie dotyczącej wykonania uchwały, zatem nie jest dopuszczalne postawienie mu zarzutu bezczynności w tym zakresie". Powyższe orzeczenie zostało zaskarżone skargą kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Naczelny Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 20 maja 2016 r. oddalił skargę kasacyjną i podzielił rozważania Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ze Szczecina (I OSK 360/16).

Podsumowując wywody NSA, należy wskazać, że sąd uznał, że wydanie zarządzenia jest dopuszczalne, ale nie obowiązkowe oraz że wójt może wykonać uchwałę w sprawie ekwiwalentu w inny sposób niż przez wydanie zarządzenia. Wskazał także nieco pośrednio, że to rolą ustawodawcy jest doprecyzowanie trybu wypłaty ekwiwalentu. O ile z ostatnim wnioskiem NSA, można się zgodzić, ponieważ rolą ustawodawcy jest tworzenie precyzyjnych przepisów, to jednak nie może zgodzić się ze stwierdzeniem NSA, że wójt nie ma obowiązku wydania zarządzenia na podstawie art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. NSA dokonał tylko wykładni literalnej art. 30 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. Nie dokonał jednak wykładni systemowej w powiązaniu z art. 28 ust. 1 i 2 i art. 19 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. OSP działa jako stowarzyszenia, a osoby w nim działające wykonują swoje czynności nieodpłatnie, poświęcając swój prywatny czas. Dlatego wydanie zarządzenia do uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu jest najbardziej transparentnym, przejrzystym, czytelnym wykonaniem uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu i ułatwia procedurę jego wypłaty strażakom, którzy nie muszą się orientować w przepisach dotyczących wykonywania uchwał. Ujednolicenie praktyki w sprawie określenie trybu wypłaty ekwiwalentu w skali kraju jest pożądane. Podobnie było w przeszłości kiedy ustawodawca wprowadził do ustawy o ochronie przeciwpożarowej nowelizację na mocy której uznał, że ekwiwalent ustala rada gminu w drodze uchwały. Wówczas ustały spory czy wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy czy wójt.

W związku z orzeczeniem NSA z 2016 r. praktycznie nie możliwe stało się na drodze sądowej uzyskanie orzeczenia, które ukształtowałoby obowiązkową praktykę wydawania przez wójtów zarządzenia wykonawczego do uchwały rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu. Grozi to dalszym negatywnym kształtowaniem praktyki w tym zakresie. Konieczna jest więc niezwłoczna nowelizacja przepisów o ekwiwalencie. Powinna ona zostać wprowadzona do art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej poprzez zapis, że tryb wypłaty ekwiwalentu określa wójt (burmistrz, prezydent miasta) w zarządzeniu. Nowelizacja z pewnością przyczyni się do rozwiania wątpliwości jak należy kształtować tryb wypłaty ekwiwalentu, ujednolici i uprosi praktykę w tym zakresie w skali całego kraju.

Czytany 952 razy Ostatnio zmieniany środa, 18 październik 2017 17:52
Zaloguj się, by skomentować

Trwa przedsprzedaż Komentarza do ustawy o ochronie przeciwpożarowej

KLIKNIJ