Tezy orzeczenia:
- Przyjąć należy, że skarga na bezczynność w zakresie udzielenia informacji publicznej jest dopuszczalna bez wzywania właściwego organu do usunięcia naruszenia prawa, a ponadto nie są wyznaczone żadne terminy do jej skutecznego wniesienia do sądu administracyjnego. Bez wątpienia gospodarka finansami publicznymi zaliczona musi zostać do kategorii informacji publicznej.
- Skład orzekający w niniejszej sprawie podziela stanowisko, że status Stowarzyszenia OSP M[...]wynikający z powołanych wcześniej regulacji uzasadnia wniosek, że nie można do niego stosować takich samych wymogów, jak stawia się organom administracji. W konsekwencji nie każda informacja będąca w dyspozycji organu, czyli Prezesa OSP M[...]bądź odnosząca się do jego funkcjonowania będzie informacją publiczną podlegającą udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz tylko ta, która odnosi się do wykonywania zadań publicznych lub gospodarowania mieniem publicznym (por. wyroki NSA z dnia 8 lipca 2015 r. sygn. akt I OSK 1514/14 i z dnia 7 października 2015 r. sygn. akt I OSK 1974/14). Tylko te bowiem kwestie ustawodawca traktuje jako informacje o sprawie publicznej, co oznacza, że pozostałą materię a contrario uznać należy za niebędącą informacją publiczną, w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.
- Podzielając poglądy wyrażone w wymienionych wyżej orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego stwierdzić należy, że objęte wnioskiem skarżącego doręczenie kopii, skanów, fotodokumentów uchwał zarządu i protokołów obrad Komisji Rewizyjnej, podjętych i sporządzonych po dniu 1 stycznia 2015 r., mogą ale nie muszą stanowić informacji bezpośrednio odnoszącej się do wykonywania przez Stowarzyszenie OSP M[...]zadań publicznych wskazanych w przepisach prawa, ani do gospodarowania mieniem publicznym. Stąd też powinny się one stać przedmiotem szczegółowej analizy i wszechstronnej oceny organu przy ponownym rozpatrzeniu wniosku skarżącego.
- Oczywiste jest zarazem, że skoro koszty działania ochotniczych straży pożarnych pokrywane są przede wszystkim ze środków gminnych, to organ uprawniony do reprezentacji Stowarzyszenia OSP M[...], skoro korzysta z mienia komunalnego w celu prowadzenia działalności statutowej, w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, staje się podmiotem obowiązanym do udostępnienia informacji publicznej jako podmiot wykonujący zadania publiczne i dysponujący majątkiem publicznym reprezentujący inne osoby lub jednostki organizacyjne oraz osoby prawne (pkt 5). Podania o udostępnienie informacji publicznej mogą być składane m.in. drogą elektroniczną i to niekoniecznie z wykorzystaniem elektronicznej skrzynki podawczej oraz bezpiecznego elektronicznego podpisu . Zatem za wniosek pisemny należy również uznawać przesłanie zapytania pocztą elektroniczną i to nawet, gdy do jego autoryzacji nie zostanie użyty podpis elektroniczny. Jeżeli zatem na stronie BIP wskazano adresy poczty elektronicznej i na te adresy obywatele przesyłają zapytania, to mają prawo oczekiwać, iż zapytania te zostaną odczytane i zostanie im udzielona odpowiedź. Skoro więc wniosek skarżącego o udostępnienie informacji publicznej został przesłany na oficjalnie podany adres mailowy, to nie sposób uznać tego doręczenia za wadliwe. Sprawą organu jest takie skonfigurowanie poczty elektronicznej, które zapewni możliwość składania i odbierania zapytań bez zagrożenia braku ich zwrotnego udzielenia drogą mailową.
Skrócony stan faktyczny sprawy:
Pismem z dnia 18 maja 2017 r. M. P. (dalej: "skarżący") wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skargę na bezczynność organu - Prezesa Ochotniczej Straży Pożarnych w M.[...] (w skrócie: "Prezes OSP M. [...] ") w zakresie nierozpoznania jego wniosku z dnia 17 marca 2017 r. o udostępnienie informacji publicznej, przesłanego drogą elektroniczną (e-mail), na oficjalny adres OSP M. [...] pozyskany ze strony internetowej, w którym domagał się udostępnienia wyłącznie drogą elektroniczną kopii (skany elektroniczne, względnie foto dokumentów) wszystkich uchwał zarządu Stowarzyszenia OSP M-.[...]i protokołów z obrad jego Komisji Rewizyjnej, wydanych po dniu 1 stycznia 2015 r. Skarżący domagał się zobowiązania Prezesa OSP M[...]do udzielenia żądanej informacji publicznej, w terminie czternastu dni od daty doręczenia akt administracyjnych, a także wymierzenia grzywny oraz uznania, że bezczynność miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa, jak również zasądzenia zwrotu kosztów postępowania według norm przepisanych. Podkreślił, że z nieznanych mu powodów przedmiotowy wniosek z dnia 17 marca 2017 r. nie został rozpoznany. Nadto, nie mając gwarancji jego skutecznego doręczenia do organu (brak potwierdzenia odbioru), ponownie w dniu 4 kwietnia 2017 r. przesłał wniosek za pośrednictwem operatora pocztowego Poczta Polska, listem poleconym Nr [...] (potwierdzenie nadania w załączeniu do skargi). Do ostatniego wniosku dołączył pismo przewodnie opatrzone omyłkowo datą 3 marca 2017 r., w którym poprosił o korespondencję wyłącznie drogą elektroniczną pocztą e-mail względnie platformą ePUAP z uwagi na pobyt poza miejscem zamieszkania. Wskazał, że korespondencja drogą elektroniczną jest jedną z podstawowych i w dodatku wolną od odpłat form komunikacji, co w przypadku Stowarzyszenia OSP M[...]nie jest bez znaczenia. Zdaniem skarżącego, do dnia złożenia tej skargi, tj. do dnia 18 maja 2017 r. Prezes OSP M[...]nie udostępnił żądanej informacji, ani też nie wydał decyzji o odmowie jej udostępnienia.
W odpowiedzi na skargę Prezes OSP M[...] wniósł o jej oddalenie. Akcentował, że w bliżej nieokreślonym dniu miesiąca kwietnia 2017 r. odebrał od skarżącego list zawierający pismo datowane na dzień 3 marca 2017 r., w którym znajdował się wniosek o informację publiczną, nadany elektronicznie w dniu 17.03.2017 r., na adres e-mail: [...].
W odpowiedzi na powyższy list, w dniu 14.04.2017 r. wysłał na wskazany przez skarżącego adres, pismo z informacją o braku możliwości przesłania żądanych informacji w formie elektronicznej, bowiem poczta elektroniczna nie jest przez Stowarzyszenie OSP M[...]obsługiwana. Ponowił również taką samą informację do skarżącego w piśmie z dnia 10.05.2017 r., skierowanym drogą pocztową. Zdaniem Prezesa OSP M[...]skarżący już od dłuższego czasu wiedział, że poczta elektroniczna Stowarzyszenia OSP M[...]nie jest obsługiwana. Wyjaśnił, że OSP M[...]jest organizacją społecznie użyteczną nie działającą w celu osiągnięcia zysku. Jej działalność statutowa to zapobieganie pożarom, udział w akcjach ratowniczych w czasie pożarów i klęsk żywiołowych, przy czym opiera się na społecznej pracy swoich członków i utrzymuje się ze składek członkowskich. W tej sytuacji zakup, utrzymanie i obsługa sprzętu elektronicznego przez druhów strażaków jest ponad ich możliwości finansowe. Z tych wszystkich względów złożona skarga jest bezprzedmiotowa, bowiem skarżący nie odbiera przesyłek pocztowych a udzielenie informacji przez Prezesa OSP M[...]drogą elektroniczną nie jest możliwe.
W piśmie z dnia 7 lipca 2017 r., stanowiącym polemikę z odpowiedzią na skargę, skarżący kwestionował, że Stowarzyszenie OSP M[...]utrzymuje się wyłącznie ze składek członkowskich, co potwierdza dostępne w internecie i załączone przez skarżącego pismo Wójta Gminy M. z dnia 17 lutego 2017 r., wymieniające kwotę wydatków tej Gminy w 2016 r. na utrzymanie OSP M[...]w wysokości łącznie 24 201, 33 zł. (koszty utrzymania budynków, sprzętu, zakup wyposażenia i inne koszty osobowe). Według skarżącego we wcześniejszych latach poczynione wydatki ze środków publicznych sięgały dziesiątek tysięcy złotych, w tym zakup lekkiego wozu bojowego, remont i doposażenie strażnicy. Nie jest jednak znana wielkość dotacji otrzymanych z Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w B. i Zarządu Głównego Ochotniczych Straży Pożarnych w W.. Zdaniem skarżącego, Prezes OSP M-[...]nie chce bądź nie potrafi wypełnić obowiązków nałożonych na niego przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej mimo, że jako radny Gminy i członek zarządu Wspólnoty Gruntowej kilka razy w tygodniu jest obecny w siedzibie Urzędu Gminy M., gdzie może korzystać z ogólnie dostępnego stanowiska komputerowego. Jednocześnie Stowarzyszenie OSP M[...], którego jest Prezesem, prowadzi stronę internetową i portal społecznościowy Facebook oraz ma obowiązek przestrzegania przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 218 stycznia 2007 r. w sprawie Biuletynu Informacji Publicznej (Dz. U. nr 10, poz. 68). W tych okolicznościach, zdaniem skarżącego, złożona przez niego skarga, jak również zawarte w niej wnioski, są w pełni uzasadnione.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 22 sierpnia 2017 r. sprawy ze skargi M. P. na bezczynność Prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej [...] w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności; 2) stwierdza, że bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; 3) zobowiązuje organ do rozpatrzenia wniosku skarżącego z dnia [...] r. w terminie 14 dni; 4) odmawia wymierzenia organowi grzywny; 5) zasądza od Prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej [...] na rzecz strony skarżącej kwotę 100 zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych