Tezy orzeczenia:
- Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy, strażakowi mianowanemu na stałe przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz innych uprawnień wynikających z przepisów odrębnych. Systematyka ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wskazuje, że zasadą jest prawo strażaka mianowanego na stałe do lokalu mieszkalnego; prawo to służy realizacji celu ustawy- by strażacy byli maksymalnie dyspozycyjni i w nadzwyczajnych stanach mogli być wezwani do służby poza zwykłym, planowanym czasem jej pełnienia. Stanie się to możliwe wyłącznie, gdy strażacy mieszkają w miejscowościach, w których pełnią służbę, bądź w miejscowościach pobliskich ( uzasadnienie wyroku NSA z 2.8.2000- II SA/Gd 1171/98- ONSA 4/01/169).
- Ustawodawca zróżnicował rodzaj mieszkania, podlegającego przydziałowi- strażak mianowany na stałe ma p r a w o ( art. 74 ust. 1- które należy rozumieć w kategoriach prawa podmiotowego) do lokalu mieszkalnego); strażak w służbie przygotowawczej jedynie m o ż e otrzymać kwaterę tymczasową w miejscowości, w której pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej ( art. 74 ust. 2). Owe rozwiązanie legislacyjne wskazuje że ustawodawca pragnął w szczególny sposób uregulować prawo strażaka mianowanego do mieszkania o wyższym standardzie i dalej idącej ochronie prawa do tego mieszkania- w stosunku do jedynie możliwości korzystania przez strażaka w służbie przygotowawczej z kwatery tymczasowej.
- Z takiego uregulowania wnosić należy, że z założenia na tymczasowe kwatery przeznacza się pomieszczenia o niższym standardzie, niż na lokale mieszkalne. Ze sformułowania "usytuowane w budynkach przeznaczonych na cele służbowe lub na terenie obiektu zamkniętego" wnosić należy, że o przymiocie tymczasowej kwatery nie decyduje to, że owo pomieszczenie znajduje się na terenie obiektu zamkniętego- wystarczy, że znajduje się na terenie budynku przeznaczonego na cele służbowe. Nie ulega wątpliwości, że budynek Komendy Powiatowej jest budynkiem przeznaczonym na cele służbowe
- Pojęcie "tymczasowa kwatera" w rozumieniu ustawy i rozporządzenia z 1997 r., odpowiada literackiemu znaczeniu pojęcia "tymczasowy", które oznacza "mający trwać, być tylko przez najbliższy czas, nie na stałe; czasowy, chwilowy, prowizoryczny.
- Twórca rozporządzenia z 1997 r. z naruszeniem zasad sztuki legislacji, używa pojęcia "lokal mieszkalny" w dwu znaczeniach- wąskim- jak w art. 74 ust. 1 ustawy i §§: 2, 6- 8 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r., i szerokim- jak w art. 3 ust. 1 p. 1 w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z 2.7. 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych- Dz.U. 105/94/509 ze zm.- w brzmieniu nadanym art. 1 p. 2 ustawy z dnia 21.8.1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych...Dz.U. 111/97/723 -dalej unl- obowiązującej w dacie wydania owego rozporządzenia- w § 13 ust. 1 in princ. rozporządzenia z 1997 r. Należy zauważyć, że definicja samodzielnego lokalu mieszkalnego, zawarta w art. 2 ust. 2 uwl, w swej treści normatywnej pokrywa się z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 p.1 unl. Lokal mieszkalny w tym szerokim znaczeniu- przy spełnieniu pozostałych warunków określonych w § 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r.- przeznaczony być może na tymczasową kwaterę dla strażaka, trafnie Skarżący podnosi, że zaspokojenie jego prawa podmiotowego do lokalu mieszkalnego w rozumieniu § 2 rozporządzenia z 1997 r., nie może nastąpić poprzez przydział tymczasowej kwatery (nawet, gdy na ową kwaterę przeznaczono lokal mieszkalny). Wykładni tej nie podważa art. 76 ustawy, który jedynie wskazuje źródła, z jakich zasobów pozyskuje się lokale mieszkalne dla strażaków; przepis ów nie reguluje bowiem materialnoprawnych podstaw przydziału lokali mieszkalnych bądź kwater tymczasowych ( art. 74 ust. 1 bądź 2 ustawy).
- Wykładnia art. 74 ust. 1 ustawy i §§: 6, 7 ust. 1 i ust. 2 p. 1, 13 ust. 2, 14, 15 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. a następnie skonfrontowanie wyników tej wykładni w wynikami wykładni art. 74 ust. 2 ustawy i §§: 13 ust. 1 i ust. 2, 7 ust. 2 p. 1, 14, 15 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r., prowadzi do wniosku, że ustawodawca i normodawca działający na podstawie i w granicach delegacji ustawowej celowo stworzyli prawo do lokalu mieszkalnego, jako chroniące najpełniej interes strażaka mianowanego na stałe. Przydział kwatery tymczasowej znacznie słabiej chroni interes strażaka; z zasady służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych strażaka w służbie przygotowawczej (zatem z założenia mniej przydatnego dla Państwowej Straży Pożarnej). Jedynie w szczególnych okolicznościach, wywołanych potrzebami służby, strażak przeniesiony do pełnienia służby w innej miejscowości, może otrzymać tymczasową kwaterę, mimo że nie zwolnił zajmowanego lokalu mieszkalnego (ust. 2), bądź na okres oczekiwania na przydział lokalu mieszkalnego w nowym miejscu pełnienia służby- w tych sytuacjach przydział tymczasowej kwatery pomocniczo służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych strażaka, przeniesionego do pełnienia służby w innej miejscowości. Trafnie zatem Skarżący podnosi, że zaspokojeniu Jego potrzeb mieszkaniowych w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy nie mógł służyć proponowany w piśmie z dnia [...] r. lokal mieszkalny, spełniający w istocie wszystkie przesłanki tymczasowej kwatery.
- Komendant Wojewódzki wyprowadza z uregulowania zawartego w § 8 ust. 1 p. 2 rozporządzenia z 1997 r. błędny wniosek, że brak przeciwwskazań dla przeznaczenia na lokal mieszkalny w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy lokalu znajdującego się w budynku służbowym lub na terenie obiektu zamkniętego. W istocie bowiem pkt 2 zawarty w ustępie 1 § 8 określa jedną z wielu przesłanek umożliwiających wydanie decyzji o opróżnieniu lokalu mieszkalnego, określonego w § 1 rozporządzenia. Odrębną regulację, określającą przesłanki decyzji o opróżnieniu tymczasowej kwatery, zawiera § 17 rozporządzenia z 1997 r. Z wyraźnej regulacji, zawartej w punkcie 3 § 17 wynika, że normodawca odrębnie regulował przesłanki decyzji o opróżnieniu: lokalu mieszkalnego ( § 8 ust. 1) bądź tymczasowej kwatery ( § 17) i na mocy wyraźnego odesłania wskazał wystąpienie okoliczności o których mowa jedynie w § 8 ust. 1 p. 1, 4-8 i 10. Także wyraźne wskazanie w § 13 ust. 1 in princ. rozporządzenia z 1997 r. wskazuje, że lokal mieszkalny, usytuowany w budynku przeznaczonym na cele służbowe lub na terenie obiektu zamkniętego, stanowić może jedynie tymczasową kwaterę w rozumieniu art. 74 ust. 2 ustawy i § 1 in fine tego rozporządzenia, nie zaś lokal mieszkalny w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy i § 1 in princ. rozporządzenia z 1997 r. Wykładnię taką potwierdza wynik wykładni z systematyki rozporządzenia z 1997 r., w którym § 1 rozporządzenia- do słowa "oraz"- wraz z §: 2, 3 ust. 3, § 4- 12 odnoszą się do lokali mieszkalnych w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy, zaś § 1 w części obejmującej słowa "Rozporządzenie reguluje... oraz szczegółowe zasady przydziału i opróżniania tymczasowych kwater" wraz z §: 13- 17 odnoszą się do tymczasowych kwater. Uregulowania § 3 ust. 1 i 2, §: 18- 20 zawierają zaś postanowienia ogólne.
- Błędnie organ odwoławczy uznał, że sytuacja mieszkaniowa innych funkcjonariuszy nie ma znaczenia na tym etapie postępowania.
- Mimo, że organ administracji publicznej mógł zatem zaspokoić potrzeby mieszkaniowe jedynie dwu strażaków ( i to jedynie w zakresie, w jakim przepisy umożliwiały przydział tymczasowych kwater), Komendant pozbawił prawa do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego aż 16 strażaków, których w dacie wydawania zaskarżonej decyzji zaspokoić w zakresie prawem przewidzianym nie był w stanie.
- Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem, że "przekwalifikowanie tymczasowej kwatery na lokal mieszkalny... służy zapewnieniu przyszłym lokatorom zwiększonej ochrony prawnej wynikającej z przepisów ogólnych" (k. 18). Organ odwoławczy nie precyzuje, jaką zwiększoną ochronę prawną ma na uwadze i nie rozważa, czy przepisy ogólne (zapewne ustawa z dnia 21.6.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego- w dacie wydania zaskarżonej decyzji- Dz.U. 71/01/733 ze zm.; obecnie j.t. Dz.U. 31/05/266 - dalej uol) różnicują zakres ochrony prawnej osób korzystających z lokali mieszkalnych w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy i z lokali mieszkalnych mających status tymczasowych kwater w rozumieniu § 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. W istocie bowiem uol rozróżnienia takiego nie wprowadza.
- Błędnie Skarżący przyjmuje, że "oświadczenie strażaka dla potrzeb przydziału lokalu mieszkalnego jest niepodważalne (k. 52 akt sądowych 4/II SA/Po 771/03). Oświadczenie to ma status dokumentu prywatnego; wobec braku w kpa przepisów o dokumentach prywatnych, stosować doń należy dorobek orzecznictwa i piśmiennictwa na tle kpc i rpa .Dokument prywatny stanowi w postępowaniu administracyjnym dowód jedynie tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Ocena dokumentu prywatnego odbywa się w oparciu o zasadę swobodnej oceny dowodów ( art. 80 kpa) i możliwe jest prowadzenie dowodów przeciwko dokumentowi prywatnemu.
Skrócony stan faktyczny sprawy:
Decyzją z dnia [...] r.- nr [...] Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w G. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (Dz.U. 88/91/400 ze zm.) w zw. z § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 1998 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania strażakom Państwowej Straży Pożarnej równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego i równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz szczegółowych zasad ich wypłaty i zwrotu (Dz.U. 15/98/67- dalej rozporządzenie z 1998 r.), wstrzymał z dniem [...] r. wypłatę M. M. równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego.
Komendant Powiatowy wskazał, że dnia [...]r. złożył pisemną propozycję przydziału lokalu mieszkalnego, odpowiadającego przysługującym ww normom zaludnienia. Mł. asp. M. M. odmówił bezzasadnie przyjęcia proponowanego lokalu, potwierdzając to pismem z dnia [...] r.
W odwołaniu M. M. zaprzeczył, by Jego odmowa przyjęcia lokalu mieszkalnego była bezzasadna. Proponowany lokal nie spełnia warunków lokalu mieszkalnego- znajduje się na terenie obiektu zamkniętego komendy, usytuowany bezpośrednio nad garażami i w bezpośrednim sąsiedztwie z pomieszczeniem do ładowania butli powietrznych.
Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej na podstawie art. 138 § 1 p. 1 kpa w zw. z art. 77 ust. 1 i art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (j.t. Dz. U. 147/02/1230- dalej ustawa) i § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 1998 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania strażakom Państwowej Straży Pożarnej równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego i równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz szczegółowych zasad ich wypłaty i zwrotu (Dz.U. 15/98/67) utrzymał w mocy decyzję I instancji.
W skardze do Naczelnego Sądu Administracyjnego M. M. wskazał, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją.
W odpowiedzi na skargę [...] Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 maja 2005 r. przy udziale Prokurator Prokuratury Rejonowej P. - N. M. A. O. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] r. [...] w przedmiocie równoważnika za brak kwatery stałej 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] r. nr [...], 2. zasądza od Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej na rzecz skarżącego M. M. kwotę 10 ( dziesięć ) złotych tytułem zwrotu kosztów sądowych, 3. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana.
Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych