Tezy orzeczenia:

1. Skarga obywatelska służy każdemu, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone działaniem organów gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej. Rozpatrywane w niniejszej sprawie zagadnienie dotyczące ustalenia wysokości wypłacanego z budżetu gminy ekwiwalentu dla członków ochotniczej straży pożarnej za udział w działaniu ratowniczym oraz szkoleniu pożarniczym niewątpliwie jest sprawą z zakresu administracji publicznej. Czyli spełniona jest jedna przesłanka warunkująca wniesienie skargi w trybie art. 101 ustawy o samorządzie gminnym. W ocenie Sądu skarżący spełnia także drugą przesłankę, tj. naruszenia jego indywidualnego interesu prawnego lub uprawnienia na skutek działania organu gminy podjętego w formie uchwały.

2. Skarżący w skardze podniósł, że jego interes prawny w zaskarżeniu uchwały polega na tym, że jest członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej, gdzie zamieszkuje, a zaskarżona uchwała ogranicza i w znacznym stopniu komplikuje możliwość otrzymania należnego mu ekwiwalentu za udział w działaniu ratowniczym czy szkoleniu pożarniczym. Poza tym stawka za udział w szkoleniu ratowniczym została ustalona niewłaściwie. W tej sytuacji należy uznać, że skarżący wykazał, iż zaskarżona przez niego uchwała narusza zagwarantowane mu ustawą o ochronie przeciwpożarowej uprawnienia, ma zatem interes prawny we wniesieniu skargi do sądu administracyjnego na tę uchwałę. Jest bowiem członkiem ochotniczej straży pożarnej działającej na terenie gminy, a zaskarżona uchwała określa niezgodnie z ustawą jego uprawnienia.

3. Wbrew stanowisku przewodniczącego Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim rada gminy jest związana maksymalną kwotą ekwiwalentu określoną w ustawie o ochronie przeciwpożarowej i nie może ustalić ekwiwalentu w wyższej wysokości. Przepis ten zakreśla granice samodzielności gminy w tej sprawie, a jego adresatem jest organ stanowiący gminy, a nie członkowie ochotniczej straży pożarnej którym ustawa nie przyznaje kompetencji do ustalania wysokości ekwiwalentu.

4. W pełni uzasadniony jest także zarzut skargi, że unormowanie trybu i zasad wypłaty ekwiwalentu nie mieści się w ramach umocowania ustawowego dla rady gminy. Organ stanowiący gminy na mocy art. 28 ust. 1 ustawy, upoważniony jest wyłącznie do ustalenia wysokości ekwiwalentu za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym. Nie jest natomiast uprawniony do ustalania trybu składania wniosków o wypłatę ekwiwalentu, a tym bardziej do wskazywania organów OSP upoważnionych do składania i akceptacji wniosków, które następnie przedkładane są organowi wykonawczemu gminy. A taki charakter ma § 2 i § 4 oraz załączniki nr [...] zaskarżonej uchwały. Żaden przepis ustawy o ochronie przeciwpożarowej ani ustawy o samorządzie gminnym nie upoważnia rady gminy do określania zasad działania ani określania kompetencji poszczególnych osób reprezentujących samodzielny podmiot, jakim jest ochotnicza straż pożarna. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, ochotnicza straż pożarna funkcjonuje w oparciu o przepisy ustawy Prawo o stowarzyszeniach. W myśl art. 2 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. nr 79 poz. 855 z późn. zm.), stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa m. in. struktury organizacyjne i uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności.

5. Nie znajduje oparcia w przepisach prawa stanowisko Przewodniczącego Rady Gminy zaprezentowane w odpowiedzi na skargę, że skoro ustawa o ochronie przeciwpożarowej nie określa trybu składania wniosków o wypłatę ekwiwalentu, tryb taki może ustalić rada gminy. Ustawa określa maksymalną wysokość ekwiwalentu, organ gminy uprawniony do określenia konkretnej wysokości ekwiwalentu, oraz organ zobowiązany do wypłaty ekwiwalentu, co należy uznać za regulację wystarczającą. Radzie gminy nie przysługuje domniemanie kompetencji do stanowienia aktów prawa miejscowego, upoważnienie do stanowienia aktów prawa miejscowego musi wynikać z ustawy.

6. Oceniając treść § 3 zaskarżonej uchwały, należy stwierdzić, że jest on powtórzeniem art. 28 ust. 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, co jest niedopuszczalne. Powtarzanie treści przepisów ustawowych w aktach prawa miejscowego jest rażącym naruszeniem prawa (por. wyrok WSA z dnia 29 stycznia 2009 r. sygn. akt II SA/Ol 974/08, LEX nr 478533).

7. Zaskarżona uchwała nieprawidłowo określa termin jej wejścia w życie, co samo w sobie uzasadnia stwierdzenie nieważności całej uchwały. Uchwała podjęta na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ma swoją podstawę w przepisie ustawy o ochronie przeciwpożarowej, jej wydanie jest obowiązkowe i ma charakter aktu wykonawczego, zawiera normy generalne i abstrakcyjne. Zawarta w uchwale norma nakłada obowiązek na gminę (z której budżetu ekwiwalent jest wypłacany) i stwarza uprawnienie po stronie wypełniających dyspozycję art. 28 ust. 1 ustawy (prawo do otrzymania ekwiwalentu). Uchwała wykazuje zatem cechy aktu normatywnego pozwalające uznać ją za akt prawa miejscowego. Uchwała adresowana jest nie do imiennie określonych osób, ale do każdej osoby która jest lub będzie w przyszłości członkiem OSP. Stanowi ona dla członków OSP podstawę do występowania z roszczeniem do Gminy o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego. Abstrakcyjność przepisów uchwały to możliwość wielokrotnego stosowania jej przepisów, przy wielu akcjach ratowniczych czy szkoleniach pożarniczych.

8. Rada Gminy w Stargardzie Szczecińskim postanowiła w § 7 zaskarżonej uchwały, że uchwała wchodzi w życie 14 dni od daty jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Zachodniopomorskiego i znajduje zastosowanie od dnia 1 stycznia 2011 r. Takie określenie terminu wejścia uchwały w życie nie pozwala na ustalenie od jakiego dnia uchwała ta obowiązuje, mimo tego, że została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym Województwa Zachodniopomorskiego. Określenie terminu wejścia uchwały w życie w sposób nie pozwalający stwierdzić, od jakiego dnia uchwała ta obowiązuje, stanowi rażące naruszenie prawa i uzasadnia stwierdzenie nieważności całej uchwały (por. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 26 czerwca 2008 r. sygn. akt III SA/Gl 23/08, Lex nr 509688).

Skrócony stan faktyczny sprawy:

             W dniu [...] S. J. działając na podstawie art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591) wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargę na uchwałę Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim Nr VI/39/11 z dnia 31 marca 2011r. w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczej Straży Pożarnej funkcjonującej na terenie Gminy Stargard Szczeciński, żądając stwierdzenia jej nieważności w całości lub w części.

            Uzasadniając skargę wskazał, że jest członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej i w dniu [...] wystąpił do Wójta Gminy z roszczeniem o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego za udział w działaniu ratowniczym które miało miejsce w dniu poprzednim w miejscowości, na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2009 r. nr 178 poz. 1380 z późn. zm.), ale organ ten pismem z dnia [...] poinformował skarżącego, że brak jest podstawy prawnej do wypłaty ekwiwalentu, ponieważ Rada Gminy Stargard Szczeciński nie podjęła uchwały określającej wysokość ekwiwalentu ani zasad jego wypłacania.

            Pismem z dnia [...] skarżący ponownie wezwał Wójta Gminy do wypłaty ekwiwalentu za działanie ratownicze w dniu [...] ale organ ten pismem z dnia [...] poinformował wnioskodawcę, że nie wypłaci mu ekwiwalentu ponieważ nie złożył wypełnionych załączników do uchwały Nr VI/39/11 Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim, co jest niezbędne do wypłacenia ekwiwalentu.

           Skarżący uzasadnił, że zaskarżona przez niego uchwała nr VI/39/11 narusza jego interes prawny przez odebranie albo znaczne ograniczenie prawa do występowania z roszczeniem o wypłatę ekwiwalentu, tym samym narusza art. 28 ust. 1 i 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej.

           S.J. podniósł, że na podstawie tak skonstruowanej uchwały nie ma możliwości wyegzekwowania należnego mu ekwiwalentu, dlatego wnosi o stwierdzenie nieważności uchwały nr VI/39/11 Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim. Do skargi S. J. dołączył m. in. wymienione w niej wnioski o wypłatę ekwiwalentu, a także odmowne odpowiedzi Wójta Gminy. Dołączył także wezwanie do usunięcia naruszenia prawa oraz uchwałę nr IX/63/11 Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim z dnia 30 czerwca 2011 r. odmawiającą uchylenia zaskarżonej uchwały.

           Przewodniczący Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie jako bezzasadnej.

           Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 4 listopada 2011 r. sprawy ze skargi S. J. na uchwałę Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim z dnia 31 marca 2011 r., nr VI/39/11 w przedmiocie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczej Straży Pożarnej funkcjonującej na terenie Gminy Stargard Szczeciński I. stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały, II. stwierdza, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu, III. zasądza od Rady Gminy w Stargardzie Szczecińskim na rzecz skarżącego S. J. kwotę [...] ([...]) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych