Tezy orzeczenia:

1. Należy stwierdzić, że wskazana uchwała ma swoją podstawę w przepisie ustawy, jej wydanie jest obowiązkowe, gdyż jak stanowi przepis art. 28 ust. 1 ustawy, wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. Uchwała ta ma charakter aktu wykonawczego, zawiera normy generalne, czyli nie odnoszące się do indywidualnie oznaczonego podmiotu, lecz do pewnej kategorii potencjalnych adresatów. Ma również charakter abstrakcyjny, gdyż uchwała adresowana jest nie do konkretnych, imiennie określonych osób (konkretnych członków OSP), ale do każdej osoby, która jest lub będzie w przyszłości członkiem OSP. Jej realizacja nie będzie miała zatem jednokrotnego zastosowania, lecz może zostać wykorzystana w nieograniczonej liczbie przypadków w przyszłości. Innymi słowy, abstrakcyjność uchwały to możliwość wielokrotnego stosowania jej przepisów - możliwość stosowania jej każdorazowo przy wielu akcjach ratowniczych czy szkoleniach pożarniczych. Poza tym, zawarta w uchwale norma nakłada obowiązek na gminę (ekwiwalent jest wypłacany z jej budżetu) i stwarza prawo po stronie osób wypełniających dyspozycję przepisu art. 28 ust. 1 ustawy do otrzymania ekwiwalentu. Z przedstawionych wywodów wynika, że unormowanie zakwestionowanej uchwały wykazuje cechy aktu normatywnego generalnego (w odróżnieniu od aktu indywidualnego, jak np. decyzja administracyjna), skierowanego do nieokreślonej liczby adresatów oraz stanowiącego o zakresie ich uprawnień i obowiązków w sferze oznaczonych stosunków prawnych.

2. Uchwała w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych nie może zostać uznana za akt kierownictwa wewnętrznego, gdyż dotyczy podmiotów niezależnych od gminy, będących w stosunku do niej podmiotami zewnętrznymi. Przesądza o tym treść art. 19 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, w myśl którego ochotnicza straż pożarna i związek ochotniczych straży pożarnych funkcjonują w oparciu o przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach (ust.1) oraz samodzielnie określają swoje cele i struktury organizacyjne w statucie (ust. 2), jak też uchwalają akty wewnętrzne dotyczące swej działalności.

3. Skoro zaskarżona uchwała w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych ma cechy aktu normatywnego, pozwalające uznać ją za akt prawa miejscowego, który miałby obowiązywać na obszarze Gminy, to jej publikacja staje się obowiązkowa, co w niniejszej sprawie oznacza publikację uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym . Prawidłowa pod względem prawnym uchwała musi bowiem spełniać niezbędne wymagania zarówno w aspekcie materialnym jak i formalnym. Oznacza to, że treść uchwały musi być zgodna z przepisami prawa, a ponadto tryb podjęcia uchwały musi odpowiadać określonym procedurom. W ramach katalogu formalnych warunków podjęcia ważnej uchwały wyróżnić można także konieczność realizacji obowiązku promulgacyjnego. Jeśli przepisy prawa przewidują obowiązek publikacji aktów prawnych określonej kategorii, niewykonanie takiego obowiązku równoznaczne jest z istotnym naruszeniem prawa. Niezachowanie w zaskarżonej uchwale wymagań przewidzianych w Konstytucji (art. 88 ust. 1), w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych (art. 2 ust. 1, art. 3, art. 4 ust. 1 i art. 13 pkt 2) i w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (art. 42) narusza przywołane przepisy, co musiało prowadzić do stwierdzenia w całości nieważności uchwały nie poddanej właściwemu procesowi promulgacji.

4. Przyjdzie odnotować, że ekwiwalent, o jakim mowa w art 28 wskazanej ustawy, stanowi równoważnik, odpowiednik wkładu wniesionego przez członka OSP, w postaci czasu, wysiłku i zdrowia, w ochronę przeciwpożarową, czyli w działanie mające na celu ochronę życia, zdrowia, mienia innych osób lub ochronę środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innymi zagrożeniami (por. w wyroku Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2007 r., sygn. akt 98/07, Sądu Okręgowego w Tarnowiez dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt l Ca 141/08). Tym samym nie stanowi odpowiednika wynagrodzenia i nie może być traktowany jako rekompensata za utracone zarobki. Przeto wszystkim członkom OSP (pracownik, emeryt, rolnik bezrobotny), którzy brali udział w działaniu ratowniczym - poza tymi, którzy za czas akcji zachowali prawo do wynagrodzenia - przysługuje ekwiwalent w wysokości określonej w uchwale bez względu na ich status. Każdy członek ochotniczej straży pożarnej biorący udział w działaniach ratowniczych lub szkoleniu pożarniczym winien otrzymać ekwiwalent za czas i trud związany z działaniami ratowniczymi. Stąd nieuprawnione jest stanowisko Gminy, że pracownikom należy wyrównać utracone korzyści w postaci wynagrodzenia, natomiast innym osobom niezatrudnionym ekwiwalent ma zrekompensować utracony spokój i bezpieczeństwo. Wskazany przepis ustawy o ochronie przeciwpożarowej upoważnia radę gminy jedynie do ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego, bez dokonywania jakiegokolwiek rozróżnień podmiotowych zważywszy, że ekwiwalent przysługuje za udział w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną. Dokonując takiego rozróżnienia Rada wykroczyła poza zakres delegacji wynikającej z art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Zgodzić się należy z Wojewodą Opolskim, iż uzależnienie wysokości ekwiwalentu od statusu członka OSP w sposób istotny narusza zasadę równości ustaloną w art. 32 Konstytucji.

5. Zatem wspólną cechą podmiotów, których dotyczy kwestionowana uchwała, jest przynależność do Ochotniczej Straży Pożarnej. Stąd słuszna jest argumentacja skarżącego, że z punktu widzenia wykonywanych zadań fakt, czy dany członek OSP pozostaje w stosunku pracy jest nieistotny, ponieważ każdy wnosi taki sam wkład w postaci czasu, wysiłku i zdrowia w ochronę przeciwpożarową.

6. W świetle zasad równości i niedyskryminacji, wyrażonych w art. 32 Konstytucji RP, uprawniony jest pogląd, że uzależnienie wysokości ekwiwalentu od faktu pozostawania przez członka OSP w stosunku zatrudnienia godzi w zasadę równości, a przyznanie ekwiwalentu pieniężnego w niższej kwocie osobom, które nie są w stosunku pracy (np. bezrobotnych, rolników, emerytów, studentów) prowadzi do dyskryminacji tych osób.

Skrócony stan faktyczny sprawy:

          Uchwałą z dnia 30 lipca 2009 r., nr XXXI/233/09 w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych, podjętą na podstawie art. 28 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229 z późn. zm.) w związku z przepisem art. 18 ust 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) Rada Gminy Tarnów Opolski uchwaliła w § 1, że z zastrzeżeniem ust. 2, członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny w wysokości:

1) 10 zł za godzinę udziału w działaniu ratowniczym,

2) 5 zł za godzinę udziału w szkoleniu pożarniczym.

          W ustępie 2 powyższej uchwały wskazano, iż "członek ochotniczej straży pożarnej, który w czasie nieobecności w pracy, za który nie uzyskał wynagrodzenia, a uczestniczył w działaniu ratowniczym otrzymuje ekwiwalent w wysokości równej wysokość utraconego zarobku, nie więcej jednak niż 18 zł za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym." Wykonanie uchwały powierzono Wójtowi Gminy ( § 2). W myśl § 3 utraciła moc uchwała nr XXX/229/09 Rady Gminy z dnia 22 czerwca 2009 r. w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Natomiast w świetle § 4 uchwała weszła w życie z dniem jej podjęcia.

          Wojewoda Opolski, działając na podstawie art. 93 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) wniósł do tut. Sądu skargę na powyższą uchwałę, domagając się stwierdzenia nieważności w uchwale Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 30 lipca 2009 r. słów: "Z zastrzeżeniem ust. 2," w § 1 ust. 1 oraz § 1 ust. 2 uchwały.

         Odpowiadając na skargę Wójt Gminy wniósł o oddalenie skargi oraz zasądzenie na rzecz gminy kosztów postępowania wg norm przepisanych.

         Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 3 grudnia 2009 r. sprawy ze skargi Wojewody Opolskiego na uchwałę Rady Gminy Tarnów Opolski z dnia 30 lipca 2009 r. Nr XXXI/233/09 w przedmiocie ekwiwalentu dla członka ochotniczej straży pożarnej za udział w działaniu ratowniczym i udział w szkoleniu pożarniczym 1) stwierdza nieważność zaskarżonej uchwały w całości, 2) określa, że zaskarżona uchwała nie podlega wykonaniu w całości.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych