wtorek, 09 maj 2017 09:27

Ekwiwalent – płacić czy nie płacić?

Napisał Dariusz P. Kała
Oceń ten artykuł
(0 głosów)

Czy członkowi OSP, który jest zatrudniony przez wójta jako kierowca-konserwator(IX kategoria zaszeregowania, czyli 1/4 etatu) należy wypłacić ekwiwalent za udział w działaniach ratowniczych?

        Zgodnie z art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej(Dz. U. z 2009 r., Nr 178, poz. 1380 – t.j.) członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Artykuł ten ustanawia ogólną zasadę określającą komu należy się ekwiwalent. Wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. Zgonie z orzecznictwem sądów cywilnych i administracyjnych ekwiwalent stanowi równoważnik, odpowiednik wkładu wniesionego przez strażaka OSP uczestniczącego w działaniach ratowniczych lub szkoleniu, w postaci czasu, wysiłku zdrowia. Ekwiwalent nie jest więc równoważnikiem utraconego wynagrodzenia(wyrok sądu okręgowego w Tarnowie - I Ca 141/08). Ekwiwalent przysługuje każdemu strażakowi ochotnikowi, bez względu na to czy pozostaje w stosunku pracy, za które otrzymuje wynagrodzenie(wyrok NSA z 21 stycznia 2010 r., I OSK 1298/09).

Art. 28 ust. 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ustanawia natomiast wyjątek od zasady ustanowionej w art. 28 ust. 1. Stanowi bowiem, że ekwiwalent nie przysługuje członkowi ochotniczej straży pożarnej za czas nieobecności w pracy, za który zachował wynagrodzenie. Artykuł ten jest regulacją, która powstała w celu ograniczenia wypłaty ekwiwalentu w sytuacji zbiegu dwóch praw – prawa do wypłaty ekwiwalentu z gminy oraz prawa do wypłaty wynagrodzenia przez pracodawcę w sytuacji gdy członek ochotniczej straży pożarnej jest jednocześnie zatrudniony u jakiegoś pracodawcy. Regulacja ta ma ograniczyć sytuację, że za udział w działaniu ratowniczym członek OSP otrzyma niejako „podwójne wynagrodzenie” – jedno z gminy, a drugie od pracodawcy.

W sytuacji gdy członek OSP jest  zatrudniony jako kierowca-konserwator w gminie i bierze udział w działaniu ratowniczym dochodzi do sytuacji szczególnej. Jest bowiem obecny w pracy i jednocześnie jako członek OSP bierze udział w działaniu ratowniczym. Jest to sytuacja, która nie jest przewidziana w art. 28 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, gdyż z art. 28 ust. 3 wnioskować należy, że chodzi o innego pracodawcę niż gmina, która zatrudnia kierowcę, który wykonuje pracę kierowcy pojazdu uprzywilejowanego OSP. W tym zakresie występuje więc w ustawie o ochronie przeciwpożarowej luka tetyczna, którą zgodnie z zasadami wykładni prawa administracyjnego należy uzupełnić przez  zastosowanie analogii z ustawy(zob. Z. Duniewska, w: Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, (red.) Z. Duniewska i in., Warszawa 2004, s. 2003).

W sytuacji gdy członek OSP zatrudniony jako kierowca-konserwator w gminie bierze udział w działaniu ratowniczym w godzinach pracy, w ramach zatrudnienia na ¼ czy na ½ etatu to wówczas nie należy mu się ekwiwalent na mocy art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Dochodzi bowiem w tym wypadku do zbiegu dwóch uprawnień – prawa do ekwiwalentu wypłacanego z gminy i prawa do wynagrodzenia wypłacanego z gminy z racji zatrudnienia jako kierowca-konserwator. Osoba taka otrzymałaby więc „podwójne wynagrodzenie” za udział w działaniu ratowniczym i stałoby to w sprzeczności z uregulowaniem wyrażonym w art. 28 ust. 3.

Jeżeli udział w działaniach ratowniczych przekracza liczbę godzin, którą jest zobowiązany wypracować w ramach zatrudnienia, to ekwiwalent należy mu się za udział w działaniu ratowniczym w wymiarze tylu godzin o ile przekracza wymiar zatrudnienia określony w umowie. Jeżeli w ramach zatrudnienia wykonuje np. prace konserwatorskie przy samochodach i wymiar czasowy tych prac wynosi tyle ile czas pracy jaki powinien wypracować w ramach zatrudnienia, to za wszystkie godziny udziału w działaniach ratowniczych jako kierowca przysługuje mu ekwiwalent płacony z gminy. Zasady tych rozliczeń należy stosować bez względu na formę zatrudnienia kierowcy-konserwatora w gminie. Mają one zastosowanie zarówno w przypadku zatrudnienia na umową o pracę, umowę zlecenia i umowę o dzieło. 

Natomiast w sytuacji, gdyby w gminie było zatrudnionych dwóch kierowców i jeden z nich brałby udział w działaniu ratowniczym jednocześnie jako kierowca zatrudniony w gminie(w czasie swojej pracy) i jako członek OSP, a drugi tylko jako członek OSP(ale w danym działaniu ratowniczym nie kierujący pojazdem uprzywilejowanym OSP), to pierwszemu z nich ekwiwalent nie przysługuje, drugiemu natomiast przysługuje. Pierwszy z nich bowiem otrzyma wynagrodzenia z gminy, gdyż był jednocześnie w pracy, a drugi nie otrzyma, gdyż wówczas nie wykonywał swoich obowiązków w ramach zatrudnienia jako kierowca np. na ¼ etatu.

Dodatkowe informacje

  • Autor Dariusz P. Kała
  • Data dodania wtorek, 09 maj 2017
  • Tytuł publikacji Ekwiwalent – płacić czy nie płacić?
  • Rok wydania 2011-08
  • Rodzaj dokumentu artykuł
Czytany 2020 razy

Trwa przedsprzedaż Komentarza do ustawy o ochronie przeciwpożarowej

KLIKNIJ