Tezy orzeczenia:

1. Z uzasadnienia skargi kasacyjnej wynika, że Wojewoda Śląski uważa, że ekwiwalent o jakim mowa w przepisie stanowi zryczałtowaną rekompensatę z tytułu utraconych zarobków w związku z udziałem członka Ochotniczej Straży Pożarnej w szkoleniu pożarniczym lub akcji ratowniczej i z tych względów nie może być różnicowany bowiem wysokość utraconego wynagrodzenia jest zdeterminowana wyłącznie czasem poświęconym na rzecz ochrony przeciwpożarowej, a nie zależy od rodzaju czynności wykonywanych w ramach służby w OSP. Z taką wykładnią art. 28 ust. 1 ust. 3 nie sposób się zgodzić. Wprawdzie w ustawie o ochronie przeciwpożarowej nie zdefiniowano pojęcia ekwiwalentu pieniężnego, o jakim mowa w art. 28 ust. 1, wykładnia językowa i celowościowa tego przepisu wymaga jednak wiązania go z wkładem pracy członka OSP w realizowanie zadań w zakresie ochrony przeciwpożarowej. Odwołując się do przytoczonej przez organ nadzoru definicji ekwiwalentu, że oznacza on rzecz równą innej wartości, odpowiednik, równoważnik, należy ekwiwalent należny członkom OSP odnosić do udziału w akcjach ratowniczych, czy szkoleniach przeciwpożarowych, od których ustawodawca uzależnił do niego prawo. Wykładnia art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej prowadzi do wniosku, że wolą ustawodawcy było zrekompensowanie członkowi OSP udziału w określonego rodzaju działaniach na rzecz ochrony przeciwpożarowej. Ekwiwalent stanowi więc odpowiednik, równoważnik równy wartości pracy strażaka-ochotnika, bo przecież za to mu przysługuje. Powiązanie jak czyni to Wojewoda Śląski ekwiwalentu pieniężnego z wynagrodzeniem utraconym przez strażaka w związku z udziałem w akcjach ratowniczych lub szkoleniach przeciwpożarowych nie znajduje żadnego prawnego uzasadnienia. Zaakceptowanie takiej wykładni przepisu oznaczałoby, że prawo do ekwiwalentu pieniężnego określonego w art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej przysługuje wyłącznie strażakom pozostającym w stosunku pracy, którzy za czas poświęcony działaniom na rzecz OSP nie otrzymali wynagrodzenia. Trzeba przypomnieć, że Ochotnicza Straż Pożarna stanowi organizację zrzeszającą nie tylko pracowników, przeznaczoną do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi i innymi zagrożeniami. Udział w działaniach ratowniczych jest jednakowo niebezpieczny dla wszystkich strażaków, bez względu na to czy są pracownikami, czy też nimi nie są. Byłoby nie do przyjęcia i z pogwałceniem konstytucyjnej zasady równości wobec prawa zaakceptowanie sytuacji, w której prawo do ekwiwalentu z tego tytułu nabywaliby wyłącznie ci strażacy, którzy będąc pracownikami nie otrzymaliby za czas poświęcony ochronie przeciwpożarowej wynagrodzenia.

2. Ekwiwalent pieniężny, o jakim mowa w art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej stanowi bowiem odpowiednik wartości pracy strażaka ochotnika na rzecz ochrony przeciwpożarowej. Nie jest on odpowiednikiem wynagrodzenia za pracę. Zgodnie z zasadą wynikającą z art. 28 ust. 1 ustawy należy się on wszystkim tym, którzy brali udział w akcjach ratowniczych lub szkoleniach przeciwpożarowych. Jedyny wyjątek od tej zasady zawarty został w ust. 3 art. 28 ustawy, zgodnie z którym ekwiwalent nie przysługuje członkowi Ochotniczej Straży Pożarnej za czas nieobecności w pracy, za który zachował prawo do wynagrodzenia. W pozostałych przypadkach prawo do ekwiwalentu determinowane jest wyłącznie udziałem strażaka w działaniach ratowniczych lub szkoleniu przeciwpożarowym, a ekwiwalent stanowi pieniężną rekompensatę z tego tytułu.

3. Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, iż dopuszczalne jest różnicowanie przez radę gminy stawek ekwiwalentu, pod warunkiem, iż nie przekroczą one wysokości wynikającej z art. 28 ust. 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej. Pogląd taki wyrażony już został w uzasadnieniu wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 lipca 2006 r. I OSK 614/06, w którym stwierdzono, że wysokość ekwiwalentu może ulegać zmianie ze względu na częstotliwość uczestnictwa w działaniach ratowniczych lub liczbę organizowanych szkoleń.

Skrócony stan faktyczny sprawy:

               Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach wyrokiem z dnia 22 czerwca 2009 r., sygn. akt IV SA/GI 236/09 po rozpoznaniu skargi Gminy M. uchylił rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia [...] stycznia 2008 r., nr [...] w przedmiocie wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych, którzy uczestniczyli w działaniach ratowniczych lub szkoleniu ratowniczym, zasądził od Wojewody Śląskiego na rzecz skarżącej kwotę 240 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

              Rozstrzygnięciem nadzorczym z dnia [...] stycznia 2009 r., nr [...] Wojewoda Śląski na podstawie art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 ze zm.) stwierdził nieważność uchwały Nr [...] Rady Gminy Mstów z dnia [...] grudnia 2008 r. w sprawie ustalania wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu gminy Mstów, którzy uczestniczyli w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub Gminę, jako niezgodnej z art. 28 ust. 1 w związku z art. 28 ust. 3 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.

              Organ nadzorczy badając legalność powyższej uchwały stwierdził, że rada gminy ustalając wysokość ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczej Straży Pożarnej nie jest uprawniona do różnicowania jego wysokości w zależności od tego, czy ekwiwalent ten przysługuje za udział w akcjach ratowniczych, czy też za udział w szkoleniach.

            Wojewoda zdefiniował pojęcie "ekwiwalent" użyte w art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej, korzystając z "Małego słownika języka polskiego" i uznał, że oznacza ono rzecz równą innej wartości, odpowiednik, równoważnik. Z treści art. 28 ust. 3 ustawy o ochronie przeciwpożarowej wywiódł następnie, iż ekwiwalent ten pełni funkcję rekompensaty za utracone zarobki w związku z nieobecnością w pracy spowodowaną uczestnictwem członka OSP w działaniu ratowniczym i szkoleniu, przy czym świadczenie to nie przysługuje za czas nieobecności, za który osoba ta zachowała wynagrodzenie. Ekwiwalent nie stanowi natomiast wynagrodzenia, którego wysokość zależy od rodzaju wykonywanych czynności.

            Powyższe rozstrzygnięcie nadzorcze stało się przedmiotem skargi Gminy M. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w której Rada Gminy M. wniosła o uchylenie w całości zaskarżonego aktu.

             W odpowiedzi na skargę organ wniósł o oddalenie skargi podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

             Z uwagi na powyższe Sąd pierwszej instancji uznał, iż zaskarżony akt nadzoru nie zdołał wykazać istotnego naruszenia prawa przez Radę Gminy M..

            Od powyższego wyroku skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł Wojewoda Śląski.

          Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 21 stycznia 2010 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Ś. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 22 czerwca 2009 r. sygn. akt IV SA/Gl 236/09 w sprawie ze skargi Gminy M. na rozstrzygniecie nadzorcze Wojewody Ś. z dnia [...] stycznia 2009 r. nr [...] w przedmiocie wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych, którzy uczestniczyli w działaniach ratowniczych lub szkoleniu pożarniczym oddala skargę kasacyjną.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych