pożarniczym. Nie jest natomiast uprawniony do ustalania trybu składania wniosków o wypłatę ekwiwalentu, a tym bardziej do wskazywania organów ochotniczych straży pożarnych upoważnionych do składania i akceptacji wniosków, które następnie przedkładane są organowi wykonawczemu gminy. Żaden przepis ustawy o ochronie przeciwpożarowej ani ustawy o samorządzie gminnym nie upoważnia rady gminy do określania zasad działania ani określania kompetencji poszczególnych osób reprezentujących samodzielny podmiot, jakim jest ochotnicza straż pożarna.

Art. 28 ust. 1 zdanie 2 w tym zakresie jest jednoznaczny i nie daje możliwości do rozbieżnych interpretacji. Zdanie drugie expressis verbis wskazuje na wysokość ekwiwalentu, jako jedyny element, który podlega ustaleniu przez radę gminy w drodze uchwały. Określenie w uchwale przez radę gminy cokolwiek innego ponad wysokość ekwiwalentu stanowi naruszenie delegacji ustawowej ustanowionej w art. 28 ust. 1 zdanie 2 ustawy o ochronie przeciwpożarowej^[2].

Zgodnie z art. 30 ust. 1 i 2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.^[3] wójt wykonuje uchwały rady gminy, a do zadań wójta należy w szczególności określenie sposobu wykonania uchwał. Według poglądu wyrażonego w doktrynie prawa „organ wykonawczy gminy decyduje zatem o sposobie wcielania w życie uchwał organu stanowiącego”. Pogląd ten odwołuje się także do orzecznictwa sądów administracyjnych według których „określenie sposobu wykonania uchwały jest pierwszym etapem jej wykonania. Ogólnie rzecz ujmując chodzi o wskazanie m.in. środków finansowych i rzeczowych koniecznych do wykonania uchwały, ustalenie sposobu i harmonogramu jej realizacji oraz wyznaczenie osób odpowiedzialnych za wykonanie całości lub części zadań wynikających z uchwały (…); do zadań wójta należy zdecydowanie, przez kogo, w jakich terminach i za pomocą jakich środków, w jakim trybie mają być zrealizowane zadania wynikające z uchwały”^[4]. Wydaje się więc, że tryb wypłaty ekwiwalentu dla członków ochotniczych straży pożarnych powinien określić wójt w zarządzeniu na podstawie uchwały o wysokości ekwiwalentu podjętej przez radę gminy^[5]. Wójt powinien więc określić wniosek o wypłatę ekwiwalentu oraz dokumenty, którymi należy poświadczyć udział w działaniach ratowniczych.

Forma zaświadczenia o udziale w działaniach ratowniczych lub szkoleniu pożarniczym zależna będzie od tego czy dana jednostka OSP jest, czy nie jest podmiotem Krajowego Sytemu Ratowniczo-Gaśniczego.

Jeżeli jednostka OSP nie jest podmiotem KSRG to udział w działaniach ratowniczych czy szkoleniu pożarniczym powinna potwierdzić na piśmie osoba z danej OSP. To czy będzie to Prezes, Naczelnik czy inna osoba wydelegowana przez władze OSP należy pozostawić w gestii danej OSP^[6]. Osoba potwierdzająca swoim podpisem udział innych osób w działaniach ratowniczych lub szkoleniu pożarniczym musi pamiętać o odpowiedzialności karnej z tytułu art. 271 § 1 Kodeksu karnego według którego: funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5; § 2. W wypadku mniejszej wagi, sprawca podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności; § 3. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

Jeżeli jednostka OSP jest podmiotem KSRG to udział w działaniach ratowniczych czy szkoleniu pożarniczym potwierdza na piśmie osoba z danej OSP. To czy będzie to Prezes, Naczelnik czy inna osoba wydelegowana przez władze OSP należy pozostawić w gestii danej OSP. W zarządzeniu wójta można dopuścić, że urzędnik gminy może, ale nie musi zażądać potwierdzenia udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym przez Komendanta powiatowego Państwowej Straży Pożarnej. Na mocy § 31 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego^[7] podmioty KSRG prowadzą ewidencję zdarzeń podczas których prowadziły działania ratownicze. Natomiast zgodnie z § 32 tegoż rozporządzenia komendanci Państwowej Straży Pożarnej prowadzą i przechowują dokumentację działań ratowniczych. Na mocy tych przepisów komendanci powiatowi PSP mają obowiązek potwierdzić udział jednostki OSP w działaniu ratowniczym, jeżeli zażąda tego urzędnik gminy w związku z rozliczeniem ekwiwalentu^[8].

W swym orzeczeniu Sąd Rejonowy w Brzesku uznał, że we wniosku o wypłatę ekwiwalentu należy wskazać w jakiej akcji ratowniczej brał udział strażak, datę akcji, czas trwania oraz zamieścić oświadczenie strażaka czy pozostaje w stosunku pracy i czy i czy za czas akcji utracił prawo do wynagrodzenia^[9]..

Zgodzić się należy z twierdzeniem sądu, że ekwiwalent jest to prawo osobiste tzn., że przysługuje on członkowi ochotniczej straży pożarnej jako osobie fizycznej, indywidualnemu podmiotowi prawa^[10]. To znaczy, że nie przysługuje ono ochotniczej straży pożarnej jako całości, jako stowarzyszeniu.

Sąd w Brzesku stwierdził, że „Każdy strażak winien wystąpić do gminy z wnioskiem o wypłatę ekwiwalentu”. Sąd stwierdził także, że wykaz strażaków biorących udział w akcji ratowniczej podpisany przez Prezesa OSP nie może stanowić wniosku o wypłatę ekwiwalentu ani wezwania do zapłaty^[11]. Sąd w swoim orzeczeniu nie odniósł się w ogóle do kwestii wykonywania uchwał rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu przez wójta.

Wydaje się, że wójt wydając zarządzenie w sprawie wykonania uchwały o wysokości ekwiwalentu, może dopuścić składanie zbiorczych wniosków o wypłatę ekwiwalentu. Powinien jednak także dopuścić możliwość złożenia wniosku indywidualnie przez strażaka, ponieważ ekwiwalent jest prawem osobistym strażaka.

[1] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 4 listopada 2011 r., II SA/Sz 848/11,dostępny w internetowej bazie orzeczeń NSA.

[2] „Organ wykonujący kompetencje prawodawczą zawartą w upoważnieniu ustawowym jest zatem obowiązany działać ściśle w granicach tego upoważnienia”, zob. Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 13 stycznia 2011 r., II SA/Sz 928/10.

[3] Tekst jednolity – Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591.

[4] Por. A. Skoczylas, w: Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, Warszawa 2011, s. 382-383 wraz z powołanym tam orzecznictwem.

[5] Por. D.P. Kała, Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 4 listopada 2011 r., II SA/Sz 848/11 (w recenzji).

[6] Por. D.P. Kała, Rezygnacja z ekwiwalentu, „Strażak” 2011, nr 9, s. 49.

[7] Dz. U. z 2011 r., Nr 46, poz. 239. – dalej jako r.KSRG.

[8] Por. D.P. Kała, Rezygnacja z ekwiwalentu, „Strażak” 2011, nr 9, s. 49.

[9] Zob. Wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2008 r. I C 98/07, opubl. http://www.czchow.pl/images/stories/osp/czchow/Uzasadnienie_wyroku_Sadu_Rejonowego_w_Brzesku.pdf

[10] Por. D.P. Kała, Rezygnacja z ekwiwalentu, „Strażak” 2011, nr 9, s. 48;

       Tak też Wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2008 r. I C 98/07, opubl. http://www.czchow.pl/images/stories/osp/czchow/Uzasadnienie_wyroku_Sadu_Rejonowego_w_Brzesku.pdf

[11] Zob. Wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2008 r. I C 98/07, opubl. http://www.czchow.pl/images/stories/osp/czchow/Uzasadnienie_wyroku_Sadu_Rejonowego_w_Brzesku.pdf