Członek ochotniczej straży pożarnej, który uczestniczył w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym organizowanym przez Państwową Straż Pożarną lub gminę, otrzymuje ekwiwalent pieniężny. Wysokość ekwiwalentu ustala rada gminy w drodze uchwały. Wysokość ekwiwalentu nie może przekraczać 1/175 przeciętnego wynagrodzenia, ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) przed dniem ustalenia ekwiwalentu, za każdą godzinę udziału w działaniu ratowniczym lub szkoleniu pożarniczym. Ekwiwalent jest wypłacany z budżetu gminy (art. 28 ust 1-2 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej – tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r., nr 178, poz. 1380 z późn. zm.).
Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą rada gminy ma obowiązek wydać uchwałę w sprawie wysokości ekwiwalentu (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 4 listopada 2011 r., II SA/Sz 848/11; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 września 2009 r. IV SA/Wr 93/09, opubl. Lex nr 569906; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 marca 2009 r., IV SA/Wr 33/09, opubl. Legalis; D.P. Kała – „Sto pytań do prawnika o Ochotnicze Straże Pożarne”. Poradnik praktyczny, Gdańsk 2012, pyt. nr 146).
Ekwiwalent stanowi równoważnik, odpowiednik wkładu wniesionego na rzecz ochrony przeciwpożarowej przez strażaka OSP uczestniczącego w działaniach ratowniczych lub szkoleniu, w postaci czasu, wysiłku, zdrowia. Ekwiwalent nie jest równoważnikiem utraconego wynagrodzenia (zob. wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2008 r. I C 98/07; wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 5 czerwca 2008, I Ca 141/08; wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1298/09, „Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych” 2011, nr 5, poz. 100; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1115/09, Lex nr 594898; wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 23 lipca 2009 r., IV SA/Gl 270/09, opubl. Lex nr 553428).
Strażak OSP, uczestnicząc w szkoleniu pożarniczym, dokonuje wkładu na rzecz ochrony przeciwpożarowej w postaci czasu i wysiłku. Poświęca swój prywatny czas, zarówno wtedy, kiedy trwa wykład w trakcie szkolenia, jak i przerwa pomiędzy wykładami. Przerwa pomiędzy wykładami służy odpoczynkowi, który ma zapewnić lepszą przyswajalność treści przekazywanych w trakcie wykładu. W związku z tym godzina szkoleniowa, za którą należy się ekwiwalent, obejmuje zarówno czas wykładu, jak i czas przerwy. Działanie KP jak i gminy w tym przypadku należy uznać za niezgodne z prawem.
