W świetle tych przepisów ochotnicza straż pożarna jako zarejestrowane stowarzyszenie posiadające osobowość prawną, może być organizatorem zbiórki publicznej np. na terenie gminy. Cel na który chciałby zbierać OSP powinien być zgodny z jej statutem i nie może być przeciwny prawu oraz ze stanowiska interesu publicznego powinien być godny poparcia. Z racji na podobieństwo statutów OSP w skali całego kraju należy uznać, że jednym z celów na który mogą zbierać OSP może być np. zakup sprzętu na cele ochrony przeciwpożarowej. Należy także wskazać, że zbierać można nie tylko ofiary w gotówce, ale także rzeczy w naturze. Przy czym istotne jest, że cel zbiórki musi być z góry określony, a samo przeprowadzenie zbiórki publicznej wymaga uprzedniego pozwolenia władzy. Zbiórki publiczne, urządzane w interesie osobistym, są wzbronione.
Pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki udziela w drodze decyzji administracyjnej wójt, burmistrz (prezydent miasta), jeżeli zbiórka ma być przeprowadzona na obszarze gminy lub jego części. W pozwoleniu winien być określony czas, w którym zbiórka ma być przeprowadzona.
OSP ubiegająca się o udzielenie pozwolenia na przeprowadzenie zbiórki na terenie gminy(miasta) przedstawia wójtowi(burmistrzowi, prezydentowi miasta) plan przeprowadzenia zbiórki publicznej, który określa:
1) cel, na który mają być przeznaczone ofiary pochodzące ze zbiórki publicznej,
2) formy przeprowadzenia zbiórki publicznej,
3) termin rozpoczęcia i zakończenia zbiórki publicznej,
4) obszar, na którym zbiórka publiczna ma być prowadzona,
5) sposób informowania o prowadzonej zbiórce publicznej,
6) liczbę osób, które mają brać udział w zbiórce publicznej,
7) przewidywane koszty przeprowadzenia zbiórki publicznej, w tym rodzaj i wysokość poszczególnych wydatków(§ 9 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 6 listopada 2003 r. w sprawie sposobów przeprowadzania zbiórek publicznych oraz zakresu kontroli nad tymi zbiórkami – Dz. U. z 2003 r., Nr 199, poz. 1947 z późn. zm. – dalej jako rozporządzenie)(wzór wniosku o pozwolenie na zbiórkę – zob. D.P. Kała, Sto pytań do prawnika o Ochotnicze Straże Pożarne. Poradnik praktyczny, Gdańsk 2012, s. 317).
Zbiórka publiczna ofiar w gotówce może być przeprowadzona w formie:
1) dobrowolnych wpłat na konto, założone osobno dla każdej zbiórki publicznej przez przeprowadzającego zbiórkę publiczną,
2) zbierania ofiar do puszek kwestarskich oraz skarbon stacjonarnych, umieszczanych w obiektach, za zgodą ich właścicieli lub użytkowników,
3) sprzedaży cegiełek wartościowych,
4) sprzedaży przedmiotów i usług.
Zbiórki publiczne mogą być prowadzone na wolnym powietrzu lub wewnątrz pomieszczeń, w obiektach publicznych lub prywatnych, za zgodą właścicieli tych obiektów. Zbiórek publicznych nie przeprowadza się w urzędach administracji publicznej, na terenie szkół i placówek oświatowych, na terenach i w obiektach pozostających w zarządzie Ministra Obrony Narodowej lub ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz jednostek organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych albo Ministra Obrony Narodowej. Wójt(burmistrz, prezydent miasta) może pozwolić na domokrążne zbieranie ofiar.
Puszki kwestarskie oraz skarbony stacjonarne muszą być tak zabezpieczone, by ich otwarcie i wyjęcie zawartości było niemożliwe bez widocznego naruszenia zabezpieczenia. Puszki kwestarskie oraz skarbony stacjonarne muszą być ponumerowane, zaopatrzone w nazwę przeprowadzającego zbiórkę publiczną oraz jego adres. Otwieranie puszek kwestarskich i przeliczanie zebranych ofiar odbywa się w obecności co najmniej dwóch osób, upoważnionych do tego przez przeprowadzającego zbiórkę publiczną, oraz osoby kwestującej. Na każdej cegiełce wartościowej sprzedawanej w ramach zbiórki publicznej umieszcza się nazwę przeprowadzającego zbiórkę, jego adres, kolejny numer cegiełki, a także jej cenę.
Osoby przeprowadzające zbiórkę powinny mieć odpowiednią legitymację. Zbiórki publiczne mogą być przeprowadzane jedynie przez członków OSP, która pozwolenie otrzymała, lub przez członków instytucji, mających cele pokrewne, albo przez osoby, przez te instytucje imiennie zaproszone. Przeprowadzający zbiórkę publiczną prowadzi dokumentację dotyczącą przebiegu akcji zbiórkowej, w formie rejestru, zawierającą wskazane przez przepisy informacje. Przeprowadzający zbiórkę publiczną przechowuje dokumentację zbiórki, przez okres dwóch lat od dnia zakończenia zbiórki, a wynik zbiórki ogłasza się publicznie. Wynik zbiórki i sposób zużytkowania zebranych ofiar powinien być podany do wiadomości wójta(burmistrza, prezydenta miasta), który udzielił pozwolenia, oraz ogłoszony w terminie 1 miesiąca w prasie, o zasięgu obejmującym co najmniej obszar, na którym zbiórka została przeprowadzona.
Wójt(burmistrz, prezydent miasta) kontroluje przeprowadzanie zbiórki publicznej we właściwym zakresie.
Zgodnie z art. 56 § 1 i 3 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń(tekst jednolity – Dz. U. z 2010 r., Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) kto bez wymaganego zezwolenia lub wbrew jego warunkom organizuje lub przeprowadza publiczną zbiórkę ofiar podlega karze grzywny. Można orzec przepadek przedmiotów uzyskanych ze zbiórki przeprowadzonej wbrew warunkom zezwolenia, orzeka się zaś ich przepadek, gdy zbiórkę przeprowadzono bez zezwolenia.
