3. Uchwała w sprawie wysokości ekwiwalentu stanowi przepisy prawa miejscowego.

4. Ogłoszenie uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu w wojewódzkim dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.

1. Wyrok zasługuje na zainteresowanie co najmniej z trzech powodów. Po pierwsze, jest to pierwszy wyrok w zakresie uchylenia uchwały rady gminy (miasta) w sprawie wysokości ekwiwalentu dla członków ochotniczych straży pożarnych. Po drugie wyrok ten jak dotychczas nie był głosowany i nie spotkał się z zainteresowaniem doktryny prawa. Po trzecie wyrok ma duże znaczenie praktyczne w zakresie relacji pomiędzy gminą a ochotniczymi strażami pożarnymi.

2. Glosa ma charakter aprobujący z uwagi na fakt, że wyrażone przez sąd cztery tezy prawne zasługują na pełną aprobatę.

3. Stan faktyczny rozpatrywanej sprawy przedstawiał się następująco: Rada Miejska w Jaworznie uchwałą z dnia 23 lutego 2012 r. w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu miasta Jaworzna ustaliła stawki za każdą godzinę udziału w działaniach ratowniczych w wysokości 12 zł i w szkoleniu w wysokości 2 zł.

Przedmiotowa uchwała, będąca przepisem prawa miejscowego weszła w życie z dniem podjęcia, a jej wykonanie zostało powierzone Prezydentowi Miasta Jaworzna. W skardze, skierowanej przeciwko powyższej uchwale do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, Prokurator Rejonowy w Jaworznie domagał się stwierdzenia nieważności uregulowania zawartego w treści jej § 3, w zakresie wejścia w życie przedmiotowej uchwały z dniem jej podjęcia. Skarżący zarzucił istotne naruszenie prawa, zwłaszcza art. 88 ust. 1 Konstytucji RP oraz art. 2 ust. 1, art. 3, art. 4 ust. 1 i art. 13 pkt 2 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2007 r. nr 68, poz. 449 z późn. zm.) poprzez brak ogłoszenia uchwały w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Uzasadniając stawiany zarzut wskazał na treść uchwały zawierającą przepisy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, a więc dotyczącą pewnej kategorii bliżej nieokreślonego kręgu potencjalnych adresatów oraz możliwość wielokrotnego stosowania jej przepisów przy wielu akcjach ratowniczych i pożarniczych. W zakresie tym skarżący powołał się na orzecznictwo sądownictwa administracyjnego podkreślając, że zaskarżona uchwała stanowi akt prawa miejscowego, bowiem adresatem norm w niej zawartych jest bliżej nieokreślona grupa osób, co jest cechą aktu prawa miejscowego, wobec czego podlegała ona obowiązkowemu trybowi promulgacji określonemu w art. 2 ust. 1 i art. 13 pkt 2 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych w związku z art. 88 ust. 1 Konstytucji RP w związku z art. 41 ust. 1 i art. 42 ustawy o samorządzie gminnym.

W dniu 28 czerwca 2012 r. Rada Miejska w Jaworznie podjęła nową uchwałę w sprawie ustalenia wysokości ekwiwalentu pieniężnego dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych z terenu miasta Jaworzna, w której określiła takie same stawki za każdą godzinę udziału w działaniach ratowniczych i szkoleniu, uchyliła wcześniejszą uchwałę w tym przedmiocie oraz określiła, iż jako przepis prawa miejscowego uchwała ta weszła w życie po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego. W odpowiedzi na skargę Rada Miejska w Jaworznie poinformowała, że zaskarżona uchwała została uchylona uchwałą z dnia 28 czerwca 2012 r. i z tego powodu wniosła o oddalenie skargi.

Pismem procesowym z dnia 3 lipca 2012 r. Prokurator Rejonowy w Jaworznie zaznaczył, iż podjęcie nowej uchwały w tym samym przedmiocie nie uchyla skutków prawnych, jakie wywołała zaskarżona uchwała poprzez jej funkcjonowanie w obrocie prawnym przez trzy miesiące. Podjęcie nowej uchwały, uwzględniającej zapis o jej ogłoszeniu we właściwym trybie jest w pełni uzasadnione, niemniej jednak nadal należy wyeliminować z obrotu prawnego kwestionowaną uchwałę, bowiem została ona podjęta z istotnym naruszeniem przepisów prawa, co ma znaczenie z punktu widzenia ochrony interesu prawnego adresatów norm prawnych w niej zawartych.

Na rozprawie w dniu 5 marca 2013 r. Prokurator Rejonowy w Jaworznie dodatkowo zarzucił, iż § 1 pkt 2 zaskarżonej uchwały nie precyzuje rodzaju szkolenia, na które przysługuje ekwiwalent, natomiast pełnomocnik Rady Miejskiej w Jaworznie wniósł o oddalenie skargi z uwagi na wyeliminowanie zaskarżonej uchwały z obrotu prawnego.

4. Pierwsza teza sądu sprowadza się do uznania, „iż uchylenie aktu prawnego nie oznacza, że przestaje on kształtować stosunki prawne istniejące nadal po dacie owego uchylenia. Zmiana lub uchylenie uchwały zaskarżonej do sądu nie czyni zbędnym wydania przez sąd wyroku, jeżeli zaskarżona uchwała może być zastosowana do sytuacji z okresu jej funkcjonowania w obrocie prawnym”.

Po pierwsze należy zacząć od wskazania na jedną z najważniejszych tez z zakresu tej problematyki, która sprowadza się do uznania, że ekwiwalent stanowi równoważnik, odpowiednik wkładu wniesionego na rzecz ochrony przeciwpożarowej przez strażaka OSP uczestniczącego w działaniach ratowniczych lub szkoleniu w postaci czasu, wysiłku, zdrowia. Ekwiwalent nie jest równoważnikiem utraconego wynagrodzenia. Stanowisko takie stanowi obecnie utrwaloną linię orzeczniczą sądów i jest podzielane w orzecznictwie administracji[1].

Rada gminy (miasta) ma prawny obowiązek podjęcia uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu[2]. Taki obowiązek został potwierdzony w orzecznictwie sądów. „Uchwała podjęta na podstawie art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej ma swoją podstawę w przepisie ustawy o ochronie przeciwpożarowej, jej wydanie jest obowiązkowe (…). Zawarta w uchwale norma nakłada obowiązek na gminę (z której budżetu ekwiwalent jest wypłacany) i stwarza uprawnienie po stronie wypełniających dyspozycję art. 28 ust. 1 ustawy (prawo do otrzymania ekwiwalentu). Stanowi ona dla członków OSP podstawę do występowania z roszczeniem do gminy o wypłatę ekwiwalentu pieniężnego”[3]. Brak wydania uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu przez radę gminy (miasta) należy uznać za zaniechanie legislacyjne rodzące odpowiedzialność odszkodowawczą.

Uchwała w sprawie wysokości ekwiwalentu istotnie może zostać uchylona i zastąpiona przez nową uchwałę, która może uchylać wcześniejszą uchwałę i przez to ją zastępować, a co za tym idzie na nowo kształtować sytuację prawną jej adresatów od chwili jej wejścia w życie. Słusznie sąd zauważa, że uchylenie uchwały nie powoduje jej całkowitego wyeliminowania z obrotu prawnego. O ile uchylona uchwała nie ma zastosowania do stanów faktycznych mających miejsce po wejściu w życie nowej uchwały, która to nowa uchwała stosuje się do tych stanów faktycznych, to jednak uchylona uchwała stosuje się do stanów faktycznych sprzed nowej uchwały, które miały miejsce w okresie obowiązywania uchylonej uchwały. Uchyleniu uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu przez nową uchwałę wywiera bowiem skutek ex nunc. Ma to doniosłe znaczenie szczególnie w sytuacjach takich, jak rozpatrywana przez sąd, kiedy uchylona uchwała narusza prawo, czy to materialne czy to formalne. Może bowiem z jednej strony niezgodnie z prawem kształtować sytuację prawną adresatów lub po prostu nie obowiązywać z racji na fakt nie spełnienia wszystkich wymogów proceduralnych i prawnych koniecznych do jej wejścia w życie.

Sądy i organy administracji już wcześniej uznały, że „Prawidłowa pod względem prawnym uchwała (w sprawie ekwiwalentu – dop. D.K.) musi bowiem spełniać niezbędne wymagania zarówno w aspekcie materialnym, jak i formalnym. Oznacza to, że treść uchwały musi być zgodna z przepisami prawa, a ponadto tryb podjęcia uchwały musi odpowiadać określonym procedurom”[4]. „Niezachowanie względem zaskarżonej uchwały (w sprawie ekwiwalentu – dop. D.K.) wymagań przewidzianych w Konstytucji (art. 88 ust. 1) w ustawie o ogłaszaniu aktów normatywnych (art. 2 ust. 1, art. 3, art. 4 ust. 1 i art. 13 pkt 2) i w ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (art. 42) narusza przywołane regulacje, co musiało prowadzić do stwierdzenia nieważności uchwały nie poddanej właściwemu procesowi promulgacji”[5].

Z takim tokiem rozumowania wiąże się druga słuszna teza sądu polegająca na uznaniu, że „Stwierdzenie nieważności uchwały rady gminy oznacza jej wyeliminowanie ze skutkiem od chwili podjęcia (ex tunc). Innymi słowy, stwierdzenie nieważności oznacza uznanie braku skuteczności stosowania aktu od chwili jego wydania, co niewątpliwie ma znaczenie z punktu widzenia interesu prawnego osób, do których została ona skierowana. (…) skutki stwierdzenia nieważności uchwały polegające na orzeczeniu o jej nieważności od daty podjęcia, są dalej idące niż uchylenie uchwały wywierające skutki od daty uchylenia”.

O ile zasadne jest stwierdzanie nieważności uchwał rad gmin (miast) w sprawie wysokości ekwiwalentu dla członków ochotniczych straży pożarnych, celem eliminacji z porządku prawnego aktów prawa naruszających czy to prawo materialne czy formalne, to jednak, kiedy wiąże się to jednocześnie z podjęciem nowej uchwały, należy zwrócić uwagą na jeden jakże znaczący fakt. W przedmiotowym stanie faktycznym stwierdzenie nieważności uchwały rad gminy (miasta) w sprawie wysokości ekwiwalentu dla członków ochotniczych straży pożarnych ze skutkiem ex tunc, powoduje, że za okres obowiązywania tej uchylonej uchwały brak jest aktu prawnego, który pozwalałby występować członkom ochotniczych straży pożarnych o wypłatę ekwiwalentu. Powstaje bowiem luka czasowa, w której brak jest aktu prawnego, ponieważ stara uchwała zostaje uchylona ze skutkiem ex tunc, a nowo uchwalona uchwała obowiązuje dopiero od dnia jej wejścia w życie i nie dotyczy stanów faktycznych sprzed jej wejścia w życie, czyli w okresie kiedy obowiązywała stara uchwała, która następnie została uchylona ze skutkiem ex tunc. W takich sytuacjach faktycznych, jak w rozpatrywanej sprawie, aby uniknąć luki czasowej, w której brak jest aktu prawnego, rady gmin (miast) powinny nowo wydawanym uchwałom w sprawie wysokości ekwiwalentu dla członków ochotniczych straży pożarnych nadawać moc wsteczną. Taka możliwość jest dopuszczalna przez prawo. Zgodnie bowiem z art. 5 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych[6] dopuszcza się możliwość nadania aktowi normatywnemu wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie. Przepis ten dopuszcza możliwość nadania uchwale rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu mocy wstecznej. W przypadku tym nie stoją na przeszkodzie zasady demokratycznego państwa prawnego. W ramach zasady demokratycznego państwa prawnego Trybunał Konstytucyjny sformułował zasady stanowienia prawa, w tym zasadę zakazu działania prawa wstecz, to znaczy zakazu stanowienia przepisów prawnych, które obowiązywałyby z mocą wsteczną. Zakaz ten jednak jest odnoszony wyłącznie do przepisów, które sytuację prawną adresata przepisów pogarszają. Nie ma przeszkód w stanowieniu z mocą wsteczną przepisów, które sytuację prawną obywatela polepszają[7]. Uchwalenie uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu bez wątpienia polepsza sytuację prawną członków OSP. Dlatego nadanie takiej uchwale mocy wstecznej nie sprzeciwia się zasadom demokratycznego państwa prawnego i jest prawnie dopuszczalne[8]. Nadanie uchwale rady gminy w sprawie wysokości ekwiwalentu mocy wstecznej pozwala także skorygować ewentualne wieloletnie zaniechanie legislacyjne gminy i odsunąć od gminy zagrożenie procesem sądowym o odszkodowanie. Nadanie mocy wstecznej uchwale w sprawie wysokości ekwiwalentu wiąże się z koniecznością jego wypłaty za lata poprzedzające wydanie uchwały.

Na pełne uznanie zasługuje także trzecia i czwarta teza sądu polegająca na uznaniu, że nie ulega wątpliwości, że uchwała w sprawie wysokości ekwiwalentu stanowi przepisy prawa miejscowego, a jej ogłoszenie w wojewódzkim dzienniku urzędowym jest obowiązkowe. Słusznie sąd uznaje, że przedmiotowa uchwała nie ma charakteru konkretno-indywidualnego, ale zawiera normy o charakterze generalnym i zarazem abstrakcyjnym, skierowane do podmiotów zewnętrznych wobec gminy, zatem regulacje o charakterze normatywnym. Teza ta została już wcześniej wyrażona w orzecznictwie sądów i administracji. Uchwała w sprawie ekwiwalentu wykazuje cechy aktu normatywnego pozwalające uznać ją za akt prawa miejscowego, nie jest ona aktem kierownictwa wewnętrznego i jej publikacja w wojewódzkim dzienniku urzędowym jest obowiązkowa[9]. O ile stanowisko sądów administracyjnych tworzy w tym zakresie jednolitą linię orzeczniczą, to jednak w orzecznictwie administracji pojawiła się niesłuszna teza, że uchwała w sprawie wysokości ekwiwalentu jest aktem kierownictwa wewnętrznego, nie jest aktem prawa miejscowego i że nie podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym[10].

5. Nie odnosząc się już bezpośrednio do tez sądu, a analizując stan faktyczny, który ma doniosłe znaczenie dla praktyki stosowania rozpatrywanych tu przepisów, należy wskazać słuszne postępowanie Rady Miasta Jaworzno, która zróżnicowała stawki ekwiwalentu w zależności od działania ratowniczego i szkolenia pożarniczego. Takie różnicowanie zostało dopuszczone jednoznacznie przez orzecznictwo sądów. NSA uznał, że wysokość ekwiwalentu powinna mieścić się w ustawowo zakreślonej granicy i że ekwiwalent może „ulegać zmianie z uwagi na częstotliwość uczestnictwa w działaniach ratowniczych lub ilości organizowanych szkoleń”[11]. „Zatem zasadnie organ skarżącej Gminy powiązał ekwiwalent z zaangażowaniem się strażaka w działanie określone w art. 28 ust. 1 cytowanej ustawy. A skoro tak, to należało zaakceptować zróżnicowanie go w zależności od tego, czy chodzi o działanie ratownicze czy szkolenie pożarnicze. Akcja ratownicza i szkolenie są nieporównywalne, przykładowo, pod względem wydatkowanych sił i zagrożeń. W konsekwencji czego za dopuszczalne przyszło uznać zróżnicowanie wysokości ekwiwalentu dla obu tych sytuacji. W związku z koniecznością dojazdu poprawne było także przyjęcie innej stawki za udział w szkoleniu na terenie gminy i poza nim. Ustawodawca formułując wskazane przepisy nie ograniczył możliwości zróżnicowania stawek, taka operacja nie może więc być uznana za pozbawioną podstawy prawnej, gdy jej zasadność znajduje oparcie w realiach faktycznych i prawnych zasadzających się na różnych sytuacjach, w jakich ekwiwalent przysługuje”[12]. Różnicowanie ekwiwalentu należy oprzeć na trzech zasadach: 1) zasada stawki maksymalnej, 2) zasada równości, 3) zasada zróżnicowania[13].

Błędne jest twierdzenie Prokuratora Rejonowego wyrażone na rozprawie w dniu 5 marca 2013 r., w którym zarzucił on, iż § 1 pkt 2 zaskarżonej uchwały nie precyzuje rodzaju szkolenia, za który przysługuje ekwiwalent. Koniecznym elementem, który musi się znaleźć w uchwale w sprawie wysokości ekwiwalentu jest określenie stawki ekwiwalentu. To, za jakie szkolenie należy się ekwiwalent, określone jest w art. 28 ust. 1 ustawy o ochronie przeciwpożarowej[14] i nie ma konieczności przenoszenia tego do uchwały, co nie znaczy że jest to zabronione.

[1] Zob. Wyrok Sądu Rejonowego w Brzesku z dnia 23 stycznia 2008 r. I C 98/07, opubl. http://www.czchow.pl/images/stories/osp/czchow/Uzasadnienie_wyroku_Sadu_Rejonowego_w_Brzesku.pdf; Wyrok Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 5 czerwca 2008, I Ca 141/08, opubl. http://www.czchow.pl/images/stories/osp/czchow/wyrok_sdu_okrgowego_w_tarnowie.pdf; Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1298/09, „Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych” 2011, nr 5, poz. 100; Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1115/09, Lex nr 594898; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 23 lipca 2009 r., IV SA/Gl 270/09, opubl. Lex nr 553428; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w Gliwicach z dnia 10 czerwca 2009 r., IV SA/Gl 257/09, Lex nr 562608; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 kwietnia 2009 r., IV SA/Gl 186/09, Lex nr 536565; Wyrok z dnia 3 grudnia 2009 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu, II SA/Op 380/09, Lex nr 551821; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 22 czerwca 2009 r., IV SA/Gl 236/09, Lex nr 508736; K.M. Miazga, Ekwiwalent po wyroku, „Strażak” 2008, nr 7; D.P. Kała, Orzeczenia sądów w sprawie ekwiwalentu, „Strażak” 2010, nr 11, s. 54-55; D.P. Kała, Sto pytań…, s. 101; M. Legutko, w: Finansowanie…., s. 114; B. Wierzbowski, Opinia prawna, http://www.zosprp.pl/files/prawo/ekwiwalent/opinia%20Blazej%20Wierzbowski.pdf, s. 6 i 7; G. Gotfryd, Ekwiwalenty należy strażakom płacić, „Wspólnota” 2007, nr 45, dostęp: http://www.wspolnota.org.pl/; B. Mościcki, Pieniądze dla ochotnika, „Wspólnota”, 2007, nr 33, dostęp: http://www.wspolnota.org.pl/; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 26 lipca 2011 r., NK.I.4131.294.2011.AZIE, Lex 964000; Stanowisko Regionalnej Izby Obrachunkowej w Opolu z dnia 8 października 2012 r., NA.III-0221-22/2012; D.P. Kała, Ekwiwalent…, Zielonka 2013, s. 17-19

[2] Podobnie zob. B. Fabin, w: Finansowanie…, s. 100.

[3] Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 marca 2009 r.,IV SA/Wr 33/09, opubl. Legalis; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 września 2009 r., IV SA/Wr 93/09, Lex nr 569906; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 3 grudnia 2009 r., II SA/Op 380/09, Lex nr 551821; Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 4 listopada 2011 r., II SA/Sz 848/11, omówienie wyroku zob. D.P. Kała, Uchwała rady gminy w sprawie ekwiwalentu, „Strażak” 2012, nr 3, s. 54.

[4] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 3 grudnia 2009 r., II SA/Op 380/09, Lex nr 551821; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 24 listopada 2008 r., NK.II.0911-7/619/08, Lex nr 492675; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 kwietnia 2011 r., NK-N.4131.428.2011.MM2, Lex nr 962898; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 27 sierpnia 2012 r., NK-II.4131.263.12, Lex nr 1215958.

[5] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 4 marca 2009 r.,IV SA/Wr 33/09, opubl. Legalis; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 16 września 2009 r., IV SA/Wr 93/09, Lex nr 569906; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 24 listopada 2008 r., NK.II.0911-7/619/08, Lex nr 492675.

[6] Tekst jednolity – Dz. U. z 2011 r., Nr 197, poz. 1172 z późn. zm.

[7] Por. L. Garlicki, Polskie…, s. 62; G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2009, komentarz do art. 5, opubl. Lex; Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 września 2000 r., K 26/99, OTK 2000, nr 6, poz. 186.

[8] Tak samo zob. B. Fabin, w: Finansowanie…, s. 103 i 105; D.P. Kała, Ekwiwalent …, Zielonka 2013.

[9] Por. Wyrok WSA w Szczecinie z dnia 4 listopada 2011 r., II SA/Sz 848/11; wyrok WSA w Gliwicach z 10 czerwca 2009 r., IV SA/Gl 257/09, Lex nr 553428; Wyrok WSA w Opolu z dnia 3 grudnia 2009 r., II SA/Op 380/09, Lex nr 551821; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 4 marca 2009 r., IV SA/Wr 33/09, opubl. Legalis; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 16 września 2009 r., IV SA/Wr 93/09, Lex nr 569906; szerzej na ten temat zob. D.P. Kała, Uchwały w sprawie ekwiwalentu dla OSP, „Wspólnota” 2012, nr 33-34, s. 54-55, dostęp: www. wspólnota.org.pl/archiwum; ; B. Fabin, w: w: Finansowanie…, s. 101-102; Omówienie Rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody małopolskiego z 1 grudnia 2010 r., nr WN.II.0911-120-10, zob. S. Szczepaniak, Ekwiwalent dla strażaków OSP, „Wspólnota” 2011, nr 6, dostęp: www. wspólnota.org.pl/archiwum; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 24 listopada 2008 r., NK.II.0911-7/619/08, Lex nr 492675; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Małopolskiego z dnia 1 czerwca 2009 r., PN.V.0911-24-09, Lex nr 514084; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Małopolskiego z dnia 31 marca 2009 r., PN.II.0911-76-09, Lex nr 523740; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Warmińsko-Mazurskiego z dnia 21 września 2010 r., PN.0911-197/10, Lex nr 961532; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Pomorskiego z dnia 5 listopada 2010 r., NK.III.ES.0911/18/10, Lex nr 961875; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Małopolskiego z dnia 1 grudnia 2010 r., WN.II.0911-120-10, Lex nr 961919; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 2 grudnia 2010 r., NK.II.RB.0911-39/10, Lex nr 961869; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 kwietnia 2011 r., NK-N.4131.428.2011.MM2, Lex nr 962898; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z dnia 20 lipca 2011 r., NK-II.4131.2.88.2011.AŁ, Lex nr 985665; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 26 lipca 2011 r., NK.I.4131.294.2011.AZIE, Lex 964000; ; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 20 lutego 2012 r., NK-I.4131.51.2012.MGRZ; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Dolnośląskiego z dnia 24 lutego 2012 r., NK-N4.4131.179.2012.MG, Lex nr 1129439; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 24 kwietnia 2012 r., NK-I.4131.103.2012.MGRZ, Lex nr 1164454; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 23 lipca 2012 r., NK-I.4131.241.2012.IWit, Lex nr 1187506; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubuskiego z dnia 27 sierpnia 2012 r., NK-II.4131.263.12, Lex nr 1215958; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 31 stycznia 2013 r., NPII.4131.1.69.13, Lex nr 1306196; J. Piecha, Opinia prawna w sprawie 8/DOR/2013 w ramach modułu doradztwa dla jednostek samorządu terytorialnego, dostęp: www. administracja.mac.gov.pl

[10] Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Podlaskiego z dnia 15 grudnia 2008 r., NK.II.JS.0911-189/08, Lex nr 492700; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Świętokrzyskiego z dnia 22 grudnia 2008 r., NK.I-0911/157/08, Lex nr 492738; Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Śląskiego z dnia 16 stycznia 2009 r., NP/III/0911/4/9/09.

[11] Por. Wyrok NSA z dnia 13 lipca 2006 r., I OSK 614/06, Lex 244401; Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1115/09, Lex nr 594898; Wyrok NSA z dnia 21 stycznia 2010 r., I OSK 1298/09, „Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych” 2011, nr 5, poz. 100; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 kwietnia 2009 r., IV SA/Gl 186/09, Lex nr 536565; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 22 czerwca 2009 r., IV SA/Gl 236/09, Lex nr 508736; B. Fabin, w: w: Finansowanie…, s. 108 i 110.

[12] Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjny w Gliwicach z dnia 10 czerwca 2009 r., IV SA/Gl 257/09, Lex nr 562608; Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 23 lipca 2009 r., IV SA/Gl 270/09, opubl. Lex nr 553428.

[13] Szerzej na ten temat: D.P. Kała, Ekwiwalent pieniężny dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych. Orzecznictwo, wzory pism, tablice, Zielonka 2013.

[14] Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej(tekst jednolity: Dz. U. z 2009 r., Nr 178, poz. 1380 z późn. zm.).