Tezy orzeczenia:

1. Stan faktyczny niniejszej sprawy jest bezsporny. Skarżący G. D., będący strażakiem mianowanym na stałe otrzymywał równoważnik pieniężny za brak lokalu mieszkalnego z uwagi na okoliczność, że nie posiadł on w miejscu pełnienia służby, tj. w K ani w miejscowości pobliskiej lokalu mieszkalnego lub domu na podstawie przysługującego mu tytułu prawnego. Aktem notarialnym z dnia 23 listopada 2009 r. G. D. zakupił udział 25/100 części w lokalu mieszkalnym nr [...] położonym w budynku nr [...] na Osiedlu A w K, a pozostały udział 75/100 części tego lokalu zakupili rodzice skarżącego, którzy nie są członkami rodziny strażaka, których – zgodnie z treścią art. 75 ustawy o PSP – uwzględnia się przy przydziale lokalu. Przedmiotowy lokal – według treści aktu notarialnego – o powierzchni użytkowej 47,83 m² składa się z hallu, dwóch pokoi, pokoju z aneksem kuchennym i łazienki. Budynek, w którym znajduje się przedmiotowy lokal został oddany do użytku z dniem 9 grudnia 2009 r. W takim stanie faktycznym organ I instancji decyzją z dnia [...] 2010 r. - niezależnie od treści samego rozstrzygnięcia, a mając na względzie treść całej decyzji z uzasadnieniem - w istocie orzekł o utracie z dniem 9 grudnia 2009 r. przez G. D. uprawnienia do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego.

2. Należy podkreślić, że dotychczasowe orzecznictwo sądownictwa administracyjnego było w omawianym zakresie - odnośnie wszystkich służb mundurowych, które kwestie równoważników za brak lokalu mają unormowane analogicznie - bardzo różne i w zależności od tego, jaki wojewódzki sąd administracyjny rozstrzygał sprawę uznawano rację funkcjonariusza / strażaka lub organów. Również orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego w tym zakresie było niejednolite. Uporządkowaniem i ujednoliceniem stanowiska w tej kwestii zajął się w zasadzie Naczelny Sąd Administracyjny dopiero w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 21 kwietnia 2008 roku, sygn. akt I OPS 3/08 (opubl. LEX nr 364569), gdzie w stosunku do funkcjonariusza policji i w nieco innym stanie faktycznym, bo w sytuacji, gdy funkcjonariusz (policjant) zajmował lokal mieszkalny przyznany na podstawie decyzji administracyjnej (z art. 88 ust. 1 ustawy o Policji) Naczelny Sąd Administracyjny zajął stanowisko, że policjantowi, który posiada lokal mieszkalny przyznany na podstawie decyzji administracyjnej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych, nie przysługuje równoważnik pieniężny za brak lokalu pomimo tego, że posiadany lokal przestał odpowiadać normom określonym w stosownym rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. Powyższe stanowisko ma znaczenie w niniejszej sprawie, albowiem stanowi jednoznaczne odejście od stanowiska prezentowanego przez Naczelny Sąd Administracyjny w szeregu wcześniejszych orzeczeniach. W szczególności należy zwrócić uwagę na uzasadnienie uchwały, w którym zwrócono uwagę na to, że zagadnienie prawne przedstawione do rozstrzygnięcia dotyczy przepisów, które regulują szczególne uprawnienia funkcjonariuszy, a wobec tego wykładnia tych przepisów nie może być rozszerzająca.

3. Równoważnik pieniężny ma charakter kompensacyjny i jest surogatem zasadniczego uprawnienia funkcjonariusza, którym jest prawo do otrzymania lokalu mieszkalnego w naturze, jeżeli funkcjonariusz nie posiada lokalu. W uchwale zwrócono uwagę na to, że przepis o prawie do równoważnika za brak lokalu (art. 92 ust. 1 ustawy o Policji i analogicznie – zdaniem Sądu orzekającego w niniejszej sprawie - art. 78 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej) wyraźnie wiąże uprawnienie funkcjonariusza do równoważnika pieniężnego z tym, że funkcjonariusz lub członkowie jego rodziny nie posiadają lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub w miejscowości pobliskiej, a nie z tym, że nie posiadają lokalu o powierzchni odpowiadającej normom zaludnienia lokali mieszkalnych, przeznaczonych na lokale mieszkalne dla funkcjonariuszy. Jak zaznaczono, istota zagadnienia prawnego tkwi więc w tym, że prawo funkcjonariusza do przydziału lokalu mieszkalnego zostało określone jako prawo do lokalu o określonej powierzchni, natomiast prawo do równoważnika pieniężnego zostało związane z tym, że funkcjonariusz (członkowie jego rodziny) nie posiada lokalu mieszkalnego, a nie z tym jaka jest powierzchnia posiadanego lokalu.

4. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie rozpatrując niniejszą sprawę dotyczącą strażaka pełniącego służbę w oparciu o przepisy ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej w pełni podziela przedstawione wyżej stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego dotyczące co prawda funkcjonariusza Policji, nie mniej jednak – wobec, co wyżej już wskazano, analogicznych unormowań kwestii równoważnika za brak lokalu w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej – znajdujące oparcie także w przepisach Rozdziału 8 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej, a więc dotyczące sytuacji strażaka.

5. "Art. 74. 1. Strażakowi mianowanemu na stałe przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz ich uprawnień wynikających z przepisów odrębnych."

6. "Art. 76.2. Strażakowi mianowanemu na stałe przydziela się lokal mieszkalny o powierzchni mieszkalnej odpowiadającej przysługującym strażakowi normom zaludnienia. Przysługująca strażakowi norma zaludnienia lokalu mieszkalnego wynosi od 7 do 10 m2 powierzchni mieszkalnej, którą stanowi powierzchnia pokoi znajdujących się w lokalu mieszkalnym." Powyższe – zdaniem Sądu – wskazuje na powiązanie przysługującego strażakowi lokalu przydzielanego na podstawie decyzji administracyjnej z normami zaludnienia. Na takie powiązanie nie wskazuje w żaden sposób treść art. 78 tej ustawy.

7. Ustawodawca w przepisie ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej odróżniając sposób obliczania równoważnika za remont lokalu od sposobu obliczania równoważnika za brak lokalu wskazał wprost na powiązanie równoważnika za remont lokalu z normą zaludnienia przysługującą strażakowi, natomiast nie powiązał równoważnika za brak lokalu z taką normą a jedynie wskazując na stawkę dzienną równoważnika za brak lokalu powiązał go ze stanem rodzinnym strażaka.

8. Zdaniem Sądu - nie ma także racji skarżący twierdząc, że współwłasność nie jest tytułem prawnym do lokalu, albowiem przepisy Kodeksu cywilnego jednoznacznie wskazują na własność czy współwłasność jako tytuł prawny do rzeczy (ruchomości, nieruchomości).

9. Sąd podziela w całej rozciągłości stanowisko organów administracyjnych, że prawo do równoważnika za brak lokalu nie przysługuje skarżącemu wobec posiadania przez funkcjonariusza lokalu mieszkalnego nabytego na mocy umowy notarialnej. Skarżący mający udział we współwłasności lokalu posiada tym samym tytuł prawny do całego lokalu do czasu, gdy nie zostanie współwłasność zniesiona i ewentualnie mieszkanie podzielone.

10. Zdaniem Sądu orzekającego - istota zagadnienia prawnego w niniejszej sprawie tkwi w tym, że prawo strażaka do przydziału lokalu mieszkalnego zostało określone jako prawo do lokalu o określonej powierzchni, natomiast prawo do równoważnika pieniężnego zostało związane z tym, że strażak (członkowie jego rodziny, o których mowa w art. 75 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej) nie posiada jakiegokolwiek lokalu mieszkalnego lub domu (do którego przysługuje mu tytuł prawny), a nie z tym jaka jest powierzchnia posiadanego lokalu (czy domu).

Skrócony stan faktyczny sprawy:

       Decyzją z dnia [...] 2010 r. Nr [...] Komendant Miejski Państwowej Straży Pożarnej wstrzymał [...] G. D. wypłatę równoważnika za brak lokalu mieszkalnego od dnia 9 grudnia 2009 r. W uzasadnieniu decyzji organ I instancji podał, że z tym dniem G. D. utracił prawo do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego albowiem na podstawie oświadczenia mieszkaniowego z dnia 28 kwietnia 2010 r. oraz dokumentów mieszkaniowych złożonych w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej ustalono, że G. D. w dniu 23 listopada 2009 r. kupił lokal mieszkalny o powierzchni użytkowej 47,83 m2 położony na osiedlu A w K, w udziale wynoszącym 25/100 części lokalu. Organ I instancji uznał, że G. D. posiada tytuł prawny do lokalu mieszkalnego, który to lokal z dniem 8 grudnia 2009 r. został dopuszczony do użytkowania, a zatem po tej dacie nie są spełnione warunki niezbędne do dalszej wypłaty równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego.

        W odwołaniu od powyższej decyzji G. D. wniósł o jej uchylenie jako sprzecznej z prawem oraz o umorzenie postępowania w sprawie. Podniósł, że ustawa o Państwowej Straży Pożarnej przyznaje strażakom prawo do lokalu mieszkalnego w miejscu pełnienia służby lub miejscowości pobliskiej. Nie każdy jednak lokal może być uznany za lokal mieszkalny w rozumieniu przepisów tej ustawy. Musi on bowiem spełniać wymogi określone w wyżej wymienionej ustawie, w tym m.in. posiadać odpowiednią powierzchnię mieszkalną oraz odpowiedni stan techniczno-sanitarny.

      Decyzją z dnia 9 lipca 2010 r. Nr [...] Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej utrzymał w mocy decyzję Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej z dnia [...] 2010 r. Nr [...].

      Z powyższą decyzją nie zgodził się G. D. i pismem z dnia 9 sierpnia 2010r. wniósł skargę domagając się jej uchylenia wraz z poprzedzającą ją decyzją organu I instancji i wniósł o umorzenie postępowania w sprawie

        W odpowiedzi na skargę Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniósł o oddalenie skargi.

        Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 marca 2011 r. sprawy ze skargi G. D. na decyzję Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 9 lipca 2010 r. nr [...] w przedmiocie równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego skargę oddala.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych