Tezy orzeczenia:

1. Zgodnie z art. 74 ust. 1 ustawy, strażakowi mianowanemu na stałe przysługuje prawo do lokalu mieszkalnego w miejscowości, w której pełni służbę, lub w miejscowości pobliskiej, z uwzględnieniem liczby członków rodziny oraz innych uprawnień wynikających z przepisów odrębnych. Systematyka ustawy o Państwowej Straży Pożarnej wskazuje, że zasadą jest prawo strażaka mianowanego na stałe do lokalu mieszkalnego; prawo to służy realizacji celu ustawy- by strażacy byli maksymalnie dyspozycyjni i w nadzwyczajnych stanach mogli być wezwani do służby poza zwykłym, planowanym czasem jej pełnienia. Stanie się to możliwe wyłącznie, gdy strażacy mieszkają w miejscowościach, w których pełnią służbę, bądź w miejscowościach pobliskich /uzasadnienie wyroku NSA z dnia 2 sierpnia 2000 r. II SA/Gd 1171/98 - ONSA 2001 Nr 4 poz. 169/.

2. Ustawodawca zróżnicował rodzaj mieszkania, podlegającego przydziałowi- strażak mianowany na stałe ma prawo /art. 74 ust. 1, które należy rozumieć w kategoriach prawa podmiotowego/ do lokalu mieszkalnego; strażak w służbie przygotowawczej jedynie może otrzymać kwaterę tymczasową w miejscowości, w której pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej /art. 74 ust. 2/. Owe uregulowanie wskazuje że ustawodawca pragnął w szczególny sposób uregulować prawo strażaka mianowanego do mieszkania o wyższym standardzie i dalej idącej ochronie prawa do tego mieszkania- w stosunku do jedynie możliwości korzystania przez strażaka w służbie przygotowawczej z kwatery tymczasowej.

3. Na tymczasowe kwatery przeznacza się pomieszczenia o niższym standardzie, niż na lokale mieszkalne. Z sformułowania "usytuowane w budynkach przeznaczonych na cele służbowe lub na terenie obiektu zamkniętego" wnosić należy, że o przymiocie tymczasowej kwatery nie decyduje to, że owo pomieszczenie znajduje się na terenie obiektu zamkniętego- wystarczy, że znajduje się na terenie budynku przeznaczonego na cele służbowe. Nie ulega wątpliwości, że budynek Komendy Powiatowej jest budynkiem przeznaczonym na cele służbowe w rozumieniu par. 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r.

4. Pojęcie "tymczasowa kwatera" w rozumieniu ustawy i rozporządzenia z 1997 r., odpowiada literackiemu znaczeniu pojęcia "tymczasowy", które oznacza "mający trwać, być tylko przez najbliższy czas, nie na stałe; czasowy, chwilowy, prowizoryczny..."

5. Twórca rozporządzenia z 1997 r. z naruszeniem zasad sztuki legislacji, używa pojęcia "lokal mieszkalny" w dwu znaczeniach- wąskim- jak w art. 74 ust. 1 ustawy i par. 2, par. 6- 8 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r., i szerokim- jak w art. 3 ust. 1 p. 1 w zw. z art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 1994 r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych /Dz.U. nr 105 poz. 509 ze zm.- w brzmieniu nadanym art. 1 pkt 2 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych (...) /Dz.U. nr 111 poz. 723 - obowiązującej w dacie wydania owego rozporządzenia- w par. 13 ust. 1 in princ. rozporządzenia z 1997 r. Należy zauważyć, że definicja samodzielnego lokalu mieszkalnego, zawarta w art. 2 ust. 2 ustawy o własności lokali, w swej treści normatywnej pokrywa się z definicją zawartą w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o najmie lokali mieszkalnych. Lokal mieszkalny w tym szerokim znaczeniu- przy spełnieniu pozostałych warunków określonych w par. 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. - przeznaczony być może na tymczasową kwaterę dla strażaka, trafnie Skarżący podnosi, że zaspokojenie jego prawa podmiotowego do lokalu mieszkalnego w rozumieniu par. 2 rozporządzenia z 1997 r., nie może nastąpić poprzez przydział tymczasowej kwatery /nawet, gdy na ową kwaterę przeznaczono lokal mieszkalny/.

6. Wykładnia art. 74 ust. 1 ustawy i par. 6, par. 7 ust. 1 i ust. 2 pkt 1, par. 13 ust. 2, par. 14, par. 15 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. a następnie skonfrontowanie wyników tej wykładni w wynikami wykładni art. 74 ust. 2 ustawy i par. 13 ust. 1 i ust. 2, par. 7 ust. 2 pkt 1, par. 14, par. 15 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r., prowadzi do wniosku, że ustawodawca i normodawca działający na podstawie i w granicach delegacji ustawowej celowo stworzyli prawo do lokalu mieszkalnego, jako chroniące najpełniej interes strażaka mianowanego na stałe. Przydział kwatery tymczasowej znacznie słabiej chroni interes strażaka; z zasady służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych strażaka w służbie przygotowawczej /zatem z założenia mniej przydatnego dla Państwowej Straży Pożarnej/. Jedynie w szczególnych okolicznościach, wywołanych potrzebami służby, strażak przeniesiony do pełnienia służby w innej miejscowości, może otrzymać tymczasową kwaterę, mimo że nie zwolnił zajmowanego lokalu mieszkalnego /ust. 2/, bądź na okres oczekiwania na przydział lokalu mieszkalnego w nowym miejscu pełnienia służby- w tych sytuacjach przydział tymczasowej kwatery pomocniczo służy zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych strażaka, przeniesionego do pełnienia służby w innej miejscowości. Trafnie zatem Skarżący podnosi, że zaspokojeniu Jego potrzeb mieszkaniowych w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy nie mógł służyć proponowany w piśmie z dnia 2 grudnia 2002 r. lokal mieszkalny, spełniający w istocie wszystkie przesłanki tymczasowej kwatery.

7. Błędnie organ odwoławczy uznał, że sytuacja mieszkaniowa innych funkcjonariuszy nie ma znaczenia na tym etapie postępowania. W istocie bowiem naruszało zasadę uwzględniania z urzędu interesu publicznego oraz słusznego interesu obywateli /art. 7 Kpa/ i zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa /art. 8 Kpa/ wydanie wobec 16 strażaków decyzji o wstrzymaniu wypłat równoważników pieniężnych dla każdego z nich w sytuacji, w której tak licznej grupie strażaków, mogących oczekiwać zaspokojenia swych praw podmiotowych do przydziału lokalu mieszkalnego, Komendant Powiatowy ofiarował propozycję przydziału jedynie dwu lokali mieszkalnych, mających nadto status tymczasowych kwater w rozumieniu art. 74 ust. 2 ustawy i par. 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. Mimo, że organ administracji publicznej mógł zatem zaspokoić potrzeby mieszkaniowe jedynie dwu strażaków /i to jedynie w zakresie, w jakim przepisy umożliwiały przydział tymczasowych kwater/, Komendant pozbawił prawa do równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego aż 16 strażaków, których w dacie wydawania zaskarżonej decyzji zaspokoić w zakresie prawem przewidzianym nie był w stanie.

8. Nie sposób zgodzić się ze stanowiskiem, że "przekwalifikowanie tymczasowej kwatery na lokal mieszkalny (...) służy zapewnieniu przyszłym lokatorom zwiększonej ochrony prawnej wynikającej z przepisów ogólnych". Organ odwoławczy nie precyzuje, jaką zwiększoną ochronę prawną ma na uwadze i nie rozważa, czy przepisy ogólne /zapewne ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego - w dacie wydania zaskarżonej decyzji /Dz.U. nr 71 poz. 733 ze zm.; obecnie t.j. Dz.U. 2005 nr 31 poz. 266/ różnicują zakres ochrony prawnej osób korzystających z lokali mieszkalnych w rozumieniu art. 74 ust. 1 ustawy i z lokali mieszkalnych mających status tymczasowych kwater w rozumieniu par. 13 ust. 1 rozporządzenia z 1997 r. W istocie bowiem ustawa o ochronie lokatorów rozróżnienia takiego nie wprowadza.

9. O bezzasadności odmowy przyjęcia lokalu mieszkalnego odpowiadającego przysługującym normom zaludnienia, z pełnym wyposażeniem /par. 6 pkt 5 rozporządzenia z 1998 r./ orzekać może organ administracji publicznej w sprawie o pozbawienie uprawnień do tego równoważnika. O wszczęciu takiego postępowania organ obowiązany jest zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie /art. 61 par. 4 Kpa/, do czego w niniejszej sprawie nie doszło. Złożenie propozycji wynajęcia lokalu mieszkalnego /w szerokim znaczeniu/, nie było ofertą w rozumieniu art. 66 par. 1 Kc i jako taka nie obligowała strażaka do udzielenia odpowiedzi, która mogłaby rodzić skutki, określone w par. 6 pkt 5 rozporządzenia z 1998 r. Trafnie organ odwoławczy wskazuje, że dążenie Komendanta Powiatowego do przeprowadzenia postępowań wyjaśniających dla wnikliwego zbadania sytuacji mieszkaniowej każdego ze strażaków, oczekujących realizacji prawa podmiotowego do lokalu mieszkalnego i wyłonienia osób, których potrzeby mieszkaniowe są najpilniejsze, mieściło się w granicach praw i obowiązków organu I instancji, obowiązanego do prawidłowego zarządzania powierzonym mu mieniem. Jednakże skutkiem takiego postępowania mogło być jedynie skierowanie ofert do wybranych strażaków, a po ich przyjęciu, przydział /in casu - tymczasowych kwater/ i ewentualna odmowa uwzględnienia wniosków innych strażaków, których wniosków w danym postępowaniu nie można byłoby uwzględnić. Nie uprawniało to jednak organów administracji publicznej, by już na etapie postępowań wyjaśniających, przed skierowaniem w dobrej wierze ofert do dwu strażaków, niejako przy okazji- bez wszczęcia właściwych postępowań o cofnięcie prawa do równoważnika za brak lokalu mieszkalnego- pozbawić tego prawa Skarżących, do których Komendant Powiatowy takich ofert nie był w stanie skierować.

10. Błędnie Skarżący przyjmuje, że "oświadczenie strażaka dla potrzeb przydziału lokalu mieszkalnego jest niepodważalne (...). Oświadczenie to ma status dokumentu prywatnego; wobec braku w Kpa przepisów o dokumentach prywatnych, stosować doń należy dorobek orzecznictwa i piśmiennictwa na tle Kpc i Rpa

Skrócony stan faktyczny sprawy:

             Decyzją z dnia 30 stycznia 2003 r. (...) Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w G. na podstawie art. 77 ust. 1 i art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej /Dz.U. nr 88 poz. 400 ze zm./ w zw. z par. 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 1998 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania strażakom Państwowej Straży Pożarnej równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego i równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz szczegółowych zasad ich wypłaty i zwrotu /Dz.U. nr 15 poz. 67 - dalej rozporządzenie z 1998 r./, wstrzymał z dniem 1 lutego 2003 r. wypłatę Sławomirowi C. równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego.

           W uzasadnieniu Komendant Powiatowy wskazał, że dnia 4 grudnia 2002 r. złożył pisemną propozycję przydziału lokalu mieszkalnego, odpowiadającego przysługującym ww. normom zaludnienia. Mł. ogn. Sławomir C. odmówił bezzasadnie przyjęcia proponowanego lokalu, potwierdzając to pismem z dnia 8 grudnia 2002 r.

            W odwołaniu Sławomir C. zaprzeczył, by Jego odmowa przyjęcia lokalu mieszkalnego była bezzasadna. Proponowany lokal nie spełnia warunków lokalu mieszkalnego - znajduje się na terenie obiektu zamkniętego komendy, usytuowany bezpośrednio nad garażami i w bezpośrednim sąsiedztwie z pomieszczeniem do ładowania butli powietrznych. Zgodnie z par. 13 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 grudnia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad przydziału, opróżniania i norm zaludnienia lokali mieszkalnych oraz tymczasowych kwater przeznaczonych dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej /Dz.U. nr 4 poz. 13 - dalej rozporządzenie z 1997 r./, pomieszczenia na terenie obiektu zamkniętego można przeznaczać tylko na tymczasowe kwatery. Mając świadomość, że tut. Komenda nie dysponuje lokalami mieszkalnymi, Odwołujący się nigdy nie występował z wnioskiem o przydział takiego lokalu.

              Zaskarżoną decyzją z dnia 21 marca 2003 r. (...) Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej na podstawie art. 138 par. 1 pkt 1 Kpa w zw. z art. 77 ust. 1 i art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej /t.j. Dz.U. 2002 nr 147 poz. 1230 - dalej ustawa/ i par. 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 stycznia 1998 r. w sprawie wysokości i szczegółowych zasad przyznawania strażakom Państwowej Straży Pożarnej równoważnika pieniężnego za remont zajmowanego lokalu mieszkalnego i równoważnika pieniężnego za brak lokalu mieszkalnego oraz szczegółowych zasad ich wypłaty i zwrotu /Dz.U. nr 15 poz. 67/ utrzymał w mocy decyzję I instancji.

              W skardze Sławomir C. wskazał, że nie zgadza się z zaskarżoną decyzją. Skarżący przytoczył twierdzenia o faktach i argumenty prawne, podniesione w odwołaniu. Nadto S. C. argumentował, że nie składał wniosku o przydział lokalu mieszkalnego; proponowany lokal nie spełnia warunków lokalu mieszkalnego. Pismem z 2 stycznia 2003 r. (...) Komendant Powiatowy proponował Skarżącemu przydział tymczasowej kwatery /mimo, że zgodnie z par. 2 rozporządzenia z 1997 r. strażakowi mianowanemu na stałe przydziela się lokal mieszkalny/. Po piśmie Skarżącego z 10 stycznia 2003 r. Komendant Powiatowy przekwalifikował kwatery tymczasowe na lokale mieszkalne i ponownie wystąpił z propozycją przydziału- tym razem lokalu mieszkalnego.

          W odpowiedzi na skargę (...) Komendant Wojewódzki Państwowej Straży Pożarnej wniósł o oddalenie skargi, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

             Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2005 r. sprawy ze skargi Sławomira C. na decyzję (...) Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 21 marca 2003 r. (...) - w przedmiocie równoważnika za brak kwatery stałej - uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej w G. z dnia 30 stycznia 2003 r. (...).

            Skarga okazała się zasadną.

Orzeczenie w formacie pdf

Źródło: Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych