Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 maja 2016 r., I OSK 2415/14
Tezy orzeczenia:
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sentencji zaskarżonego wyroku błędnie podał, że w niniejszej sprawie przedmiotem zaskarżenia jest orzeczenie w przedmiocie orzeczenia dyscyplinarnego dotyczącego funkcjonariusza Państwowej Straży Pożarnej, zamiast w przedmiocie kary dyscyplinarnej. W związku z powyższym, Naczelny Sąd Administracyjny z urzędu, na podstawie art. 156 § 3 p.p.s.a., w sentencji zaskarżonego wyroku sprostował w/w niedokładność.
Istota zarzutów podniesionych w skardze kasacyjnej sprowadza się do zakwestionowania stanowiska Sądu pierwszej instancji, który nie uwzględnił zarzutów skarżącego dotyczących naruszenia przez organ odwoławczy zasady rozstrzygania niedających się usunąć wątpliwości na korzyść obwinionego oraz przekroczenia zasady swobodnej oceny dowodów i zasady obiektywizmu. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie prawidłowo wskazał, że zaskarżone orzeczenie zostało wydane na podstawie art. 437 § 2 K.p.k. oraz że uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania – poza przypadkami przewidzianymi w art. 439 K.p.k. – powinno następować wtedy, gdy zachodzi co najmniej jedna z przesłanek wymienionych w art. 438 K.p.k., a zebrane w sprawie dowody nie pozwalają na orzeczenie co do istoty sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 kwietnia 1973 r., sygn. akt III KR 25/73, OSNKW 1973, z. 12, poz. 165).
Zauważyć należy, iż zarzuty skarżącego opierają się na przypuszczeniach i samodzielnym podawaniu motywów działania organu odwoławczego, które nie znajdują odzwierciedlenia w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia. Wbrew twierdzeniu autora skargi kasacyjnej, Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej nie mogła skarżącego uniewinnić, gdyż stwierdzone uchybienia proceduralne były na tyle istotne, że uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Komisję I instancji na podstawie art. 437 § 2 K.p.k. było konieczne. Jednocześnie wskazać należy, iż w postępowaniu dyscyplinarnym obrońca obwinionego o taki sposób rozstrzygnięcia odwołania wnosił.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 151, art. 134 § 1, art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 145 § 2 P.p.s.a. stwierdzić należy, iż sposób jego sformułowania – stworzenie niespójnej zbitki przepisów – szeregu norm prawnych, które miał rzekomo naruszyć Sąd pierwszej instancji, bez podania konkretnie, na czym polega naruszenie każdej z tych norm, uniemożliwia dokonanie jego merytorycznej oceny.
Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw i w oparciu o art. 184 P.p.s.a. podlega oddaleniu (pkt 2 sentencji wyroku).
Skrócony stan faktyczny sprawy:
Komisja Dyscyplinarna I Instancji przy Komendancie Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w [...] orzeczeniem z dnia 12 stycznia 2013 r. nr [...], po rozpoznaniu wniosku Rzecznika Dyscyplinarnego przy Komendancie Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w [...] z dnia 17 lipca 2012 r. o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko P.P. – [...] w Komendzie Miejskiej Państwowej Straży Pożarnej w [...], obwinionemu o to, że:
1) popełnił przestępstwo podania nieprawdy w oświadczeniach majątkowych złożonych za rok 2008 i 2009 (prawomocny wyrok Sądu Rejonowego w [...] z dnia 11 stycznia 2012 r. sygn. akt [...]), składanych w KMPSP w [...] w 2009 r. i 2010 r.
2) zabrał i wyniósł dokumentację służbową z Wydziału [...] KMPSP w [...] w 2010 r., wykorzystując stanowisko służbowe [...], tj. opinie w zakresie spełnienia przez Ośrodek [...] wymagań określonych w przepisach o ochronie przeciwpożarowej (pismo [...] z dnia 17 maja 2010r.), co potwierdza protokół kontroli KWPSP w [...] ([...] z dnia 22 marca 2011 r.).
3) wykorzystał stanowisko służbowe [...] w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, poprzez wykonanie na rzecz firmy [...] w dniu [...] października 2010 r. opinii w sprawie ochrony przeciwpożarowej, wchodząc w posiadanie wiedzy o jej potrzebie, przeprowadzając czynności kontrolne na terenie tego obiektu jako [...], sześć miesięcy wcześniej, w dniu 28 kwietnia 2010 r. czynność tę wykonał bez pisemnej zgody przełożonego uprawnionego do mianowania.
4) notorycznie podejmował i podejmuje zajęcie zarobkowe poza służbą bez wymaganej pisemnej zgody przełożonego uprawnionego do mianowania, co stanowi naruszenie art. 57a ust. 1 ustawy o PSP, pomimo wcześniej prowadzonego postępowania dyscyplinarnego i ukarania karą upomnienia (orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej z dnia 12 sierpnia 2011 r.).
Zarobkowanie poza służbą, bez zgody przełożonego uprawnionego do mianowania, podejmował w szczególności w niżej wymienionym zakresie: [...]
5) nie wykonał poleceń służbowych, polegających na nieprzedłożeniu pisemnych odpowiedzi na pytania dotyczące zarobkowania mł. bryg. P.P. poza służbą (pisma: [...] z dnia 7 lutego 2012 r. i [...] z dnia 20 lutego 2012 r.), co stanowi naruszenie art. 30 ust. 1 ustawy o PSP, tj. roty złożonego ślubowania przez [...] P.P. w dniu 18 września 1992 r.
6) nie usprawiedliwił nieobecności w służbie w dniach od 20 do 25 stycznia 2012 r., co stanowi naruszenie § 36 ust. 1 pkt 2 Regulaminu Służby KMPSP w [...].
7) lekceważył rozkazy i decyzje wyższych przełożonych, co obniża autorytet przełożonego – Dowódcy [...] nr [...] w [...], co potwierdza m.in. notatka służbowa dowódcy z dnia 12 stycznia 2012 r. Powyższe stanowi naruszenie § 36 ust. 1 pkt 5 Regulaminu Służby KMPSP w [...] oraz art. 30 ustawy o PSP.;
t.j. o naruszenie przepisów art. 30 ust. 1, art. 57a ust. 1 oraz art. 57a ust. 6 i ust. 7 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej (t.j.: Dz. U. Nr 12, poz. 68 z 2009 r. ze zm., dalej "ustawa o PSP"),
orzekła, że na podstawie art. 115 ust. 1, art. 122 ust. 1 i art. 124 ust. 1 ustawy o PSP:
1) uznała obwinionego winnym zarzucanych mu czynów, wskazanych w pkt 1 i 5.
2) w oparciu o art. 119 ust. 1 ustawy o PSP, ustalając, że doszło do przedawnienia karalności zarzucanych obwinionemu w pkt 2 i pkt 3 czynów, umorzyła postępowanie dyscyplinarne w tym zakresie.
3) w ramach czynów zarzucanych obwinionemu w pkt 4, w oparciu o art. 119 ust. 1 ustawy o PSP, ustalając, że doszło do przedawnienia karalności czynów wskazanych od lit. a do lit. k, umorzyła postępowanie dyscyplinarne w tym zakresie.
4) w ramach czynów zarzucanych obwinionemu w pkt 4, uznała obwinionego winnym czynu wskazanego pod lit. p.
5) uniewinniła obwinionego od popełnienia czynów wskazanych w pkt 4 od lit. I do lit. o oraz od lit. r do lit. v.
6) uniewinniła obwinionego od zarzutu wskazanego w pkt 4 w zakresie notorycznego podejmowania zajęcie zarobkowego poza służbą bez wymaganej pisemnej zgody przełożonego.
7) uniewinniła obwinionego od popełnienia czynów wskazanych w pkt 6 i pkt 7.
8) za popełnione w/w czyny wymierzyła obwinionemu karę dyscyplinarną obniżenia stopnia służbowego wskazaną w art. 117 ust. 1 pkt 2 ustawy o PSP, do stopnia kapitan.
9) kosztami postępowania postanowiła obciążyć Skarb Państwa.
Reasumując Komisja Dyscyplinarna I Instancji przy Komendancie Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej w [...] stwierdziła, że P.P. popełniając w/w czyny skutkujące odpowiedzialnością dyscyplinarną, w sposób zasadniczy naruszył dobre imię służby i zasady etyki zawodowej. Obwiniony swoim postępowaniem dopuścił się naruszenia prawa, w tym popełnił przestępstwo zagrożone sankcją karną. Nie wykonując polecania służbowego Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w [...] przyczynił się do obniżenia autorytetu swojego przełożonego i wykazał swój lekceważący stosunek do jego osoby. Postępowanie obwinionego źle wpływa na relacje służbowe w jednostce, w której zajmuje on odpowiedzialne stanowisko dowódcy zmiany i powinien być wzorem dla podległych w służbie strażaków.
W ocenie Komisji, karą adekwatną za czyny jakie popełnił P.P. jest obniżenie stopnia służbowego do stopnia kapitan. Wymierzona kara jest współmierna do ciężaru popełnionych przez niego czynów.
Od powyższego orzeczenia P.P. wniósł odwołanie do Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej, w którym zarzucił błędy w ustaleniach faktycznych oraz stronniczość w wydaniu rozstrzygnięcia, odbywanie narady nad orzeczeniem w obecności rzecznika dyscyplinarnego, przedkładanie zeznań świadków ponad wyjaśnienia obwinionego w sytuacji ich znacznej rozbieżności, co skutkowało naruszeniem zasady domniemania niewinności, preparowanie dokumentów świadczących na niekorzyść obwinionego w postaci oświadczenia Dowódcy [...], a także zarzucanie mu czynów niepopełnionych.
Obwiniony wniósł także o wystąpienie przez Odwoławczą Komisję Dyscyplinarną przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko Komendantowi Miejskiemu Państwowej Straży Pożarnej w [...] za zaniedbania, jakich się dopuścił oraz skierowanie doniesienia do prokuratury, za ujawnianie informacji zastrzeżonych oraz składanie fałszywych zeznań przed komisją dyscyplinarną, a także, aby Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej wystąpiła z wnioskiem o wszczęcie postępowania dyscyplinarnego przeciwko rzecznikowi dyscyplinarnemu w związku z przekroczeniem uprawnień. Wniósł również o wyznaczenie nowego rzecznika dyscyplinarnego oraz skierowanie postępowania do Komisji Dyscyplinarnej przy KW PSP w innym województwie, co zapewni uczciwe postępowanie i obiektywizm oraz brak stronniczości przy wydawaniu orzeczenia.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 124n ustawy o PSP w związku z art. 437 § 2 K.p.k., obrońca obwinionego wniósł o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Komisji Dyscyplinarnej I Instancji.
Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej, po rozpatrzeniu odwołania, orzeczeniem z dnia 7 maja 2013 r. nr [...] uchyliła zaskarżone orzeczenie w całości i przekazała sprawę do ponownego rozpoznania Komisji I Instancji, obciążając Skarb Państwa kosztami postępowania.
Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej nie podzieliła natomiast stanowiska obrońcy obwinionego w zakresie naruszenia przez Komisję I Instancji art. 391 § 1 K.p.k. w odniesieniu do konieczności ujawnienia poprzez odczytanie zeznań świadków [...], gdyż z treści załączonych protokołów rozpraw nie wynikały okoliczności zobowiązujące do odczytania wcześniej złożonych przez tych świadków zeznań. Za nietrafne uznano również twierdzenie obrońcy obwinionego, że obwiniony zgodnie z art. 6 K.p.k. mógł odmówić wyjaśnień, żądanych przez przełożonego pismami z dnia 7 lutego oraz z dnia 20 lutego 2012 r., gdyż w tym okresie P.P. nie był objęty wszczętym postępowaniem dyscyplinarnym w tej sprawie i nie mógł korzystać ze statusu obwinionego. Jednocześnie organ odwoławczy wyjaśnił, że zgodnie z rotą ślubowania (art. 30 ustawy o PSP) strażak jest zobowiązany wykonywać polecenia przełożonych. Niewykonanie przez obwinionego tego polecenie było sprzeczne z § 36 ust. 1 pkt 5 regulaminu służby KM PSP w [...], wprowadzonego decyzją Komendanta Miejskiego PSP w [...] z dnia 11 października 2007 r. nr 260/07.
Powyższe orzeczenie stało się przedmiotem skargi P.P. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.
Wskazując na powyższe zarzuty wniósł o zmianę zaskarżonego orzeczenia i uniewinnienie oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.
Odwoławcza Komisja Dyscyplinarna przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej w odpowiedzi na skargę wniosła o jej oddalenie i podtrzymała w całości argumentację podaną w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.
Skargę kasacyjną od powyższego wyroku do Naczelnego Sądu Administracyjnego wniósł P.P., reprezentowany przez adwokata i zaskarżając wyrok w całości, na podstawie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. zarzucił naruszenie przepisów postępowania, mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy
Wskazując na powyższe podstawy kasacyjne wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie do ponownego rozpoznania oraz o zasądzenie od organu na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.
Naczelny Sąd Administracyjny po rozpoznaniu w dniu 6 maja 2016 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej P.P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 1365/13 w sprawie ze skargi P.P. na orzeczenie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Komendancie Głównym Państwowej Straży Pożarnej z dnia 7 maja 2013 r. nr [...] w przedmiocie kary dyscyplinarnej 1. prostuje zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2014 r. sygn. akt II SA/Wa 1365/13 w ten sposób, że w miejsce określenia przedmiotu "orzeczenia dyscyplinarnego dotyczącego funkcjonariusza Państwowej Straży Pożarnej" wpisuje "kary dyscyplinarnej "; 2. oddala skargę kasacyjną.
