Po co zmiany?

Żywiołowe działanie sił natury, dynamiczny rozwój technologii oraz przemiany ekonomiczne spowodowały pojawienie się w naszym kraju nowych wyzwań dotyczących organizacji i technik ratowniczych. Z analizy wielu systemów ratowniczych Europy wynika, że możliwe jest poprawienie organizacji niesienia pomocy poszkodowanym przez służby i podmioty ratownicze.

 Należy również pamiętać, iż od czasu gdy zaczęło obowiązywać rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, zmienił się stan prawny w kwestiach bezpośrednio dotyczących zagadnień związanych z ratownictwem. Podstawowe znaczenie mają przede wszystkim ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. Nr 191, poz. 1410, z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 89, poz. 590, z późn. zm.). Pierwsza z wymienionych ustaw ma wpływ na ratownictwo medyczne organizowane w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, w szczególności w zakresie relacji podmiotów krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego do podmiotów Państwowego Ratownictwa Medycznego, oraz w zakresie udzielania kwalifikowanej pierwszej pomocy osobom znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Natomiast ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym, poza określeniem kompetencji z dziedziny zarządzania kryzysowego dla wojewodów i starostów, powołaniem wojewódzkich i powiatowych centrów zarządzania kryzysowego, nakłada też obowiązek przygotowania planów zarządzania kryzysowego, które to niewątpliwie mają wpływ na plany przygotowywane w ramach krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Stanowisko ZOSP RP w sprawie projektu nowelizacji rozporządzenia

W trakcie prac nowelizacyjnych i konsultacji społecznych związanych z rozporządzeniem, ZOSP RP poprzez Zarząd Wykonawczy Związku OSP RP skorzystał ze swojego prawa i wyraził swoją opinię na temat przygotowywanego wówczas nowego rozporządzenia.

Zarząd Wykonawczy wskazywał, że projekt sprawiał wrażenie opracowanego jedynie przy współudziale Państwowej Straży Pożarnej, bez uwzględnienia ZOSP i samych jednostek OSP. Same jednostki OSP zostały zrównane niejako z innymi organizacjami ratowniczymi, pomimo że nie stanowią one tak zwartych organizacji jak OSP. Zarząd wskazywał na niedobry trend w traktowaniu poszczególnych jednostek OSP, który zmierza do różnicowania jednostek OSP na należące do KSRG i do niego należące, co może mieć bezpośredni wpływ na ich finansowanie, a w efekcie może prowadzić do zaniku tych jednostek OSP, które nie należą do KSRG. Zarząd krytycznie odniósł się także do olbrzymiej dozy biurokracji jaką wprowadza nowe rozporządzenie. Konieczność wypełniania formularzy związanych z dokumentowaniem czynności ratowniczych, może utrudniać prowadzenie działań ratowniczych tym jednostkom OSP, które nie są w stanie wydelegować dodatkowego ratownika do prowadzenia takiej dokumentacji.  Pomimo dużego udziału OSP w działaniach ratowniczych przedstawiciele OSP nie zostali przewidziani do pomocy na żadnym szczeblu dowodzenia działaniami ratowniczymi.

Nowe rozwiązania w KSRG

W § 2 zdefiniowano pojęcia związane z KSRG m.in. takie jak: czas interwencji, czynności ratownicze podstawowe i specjalistyczne, kierowanie działaniem ratowniczym, podmioty KSRG, segregacja poszkodowanych, zdarzenie mnogie, masowe i nadzwyczajne.

W § 3 ust 2 określono zakres umów cywilnoprawnych zawieranych przez komendantów Państwowej Straży Pożarnej z podmiotami ratowniczymi, które zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych odpowiednio na obszarze powiatu, województwa i kraju.

W § 18 ust 3 wprowadzono nową zasadę polegającą na tym, że w chwili przybycia na miejsce zdarzenia zespołu ratownictwa medycznego koordynację medycznych działań ratowniczych przejmuje kierujący akcją prowadzenia medycznych czynności ratunkowych.

W § 24 ust 1 i 2 jasno wskazano, że kierowanie działaniem ratowniczym na poziomie interwencyjnym jest zobowiązany przejąć członek OSP, a w dalszej kolejności komendant gminny ochrony przeciwpożarowej jeśli jest członkiem OSP posiadający kwalifikacje do kierowania działaniem ratowniczym.

W rozdziale 6 opracowano nowe zasady prowadzenia i sporządzania dokumentacji działań ratowniczych. Odrębnie wyszczególniono dokumentację sporządzaną na potrzeby dokumentowania interwencji i odrębnie określającą funkcjonowanie Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W nowym rozporządzeniu dokumentacja działań ratowniczych opisana jest w treści rozporządzenia, nie zaś jak jest to obecnie w rozbudowanym załączniku.

W § 35 sprecyzowano zasady dokumentowania udzielenia kwalifikowanej pierwszej pomocy. Zasadą jest, że ratownik podmiotu KSRG, który udzielił kwalifikowanej pierwszej pomocy podczas zdarzeń pojedynczych lub mnogich, wypełnia na miejscu zdarzenia kartę udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy, której wzór stanowi załącznik nr 4 do rozporządzenia. Karta udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy jest przekazywana, wraz z osobą poszkodowaną, zespołowi ratownictwa medycznego albo osobie wykonującej zawód medyczny w zakładzie opieki zdrowotnej oraz za pośrednictwem kierującego działaniami ratowniczymi do komendanta Państwowej Straży Pożarnej.

Rozporządzenie dopuszcza jednak możliwość wypełnienia karty udzielonej kwalifikowanej pierwszej pomocy po zakończeniu działań ratowniczych. Warunkiem odstąpienia od wypełnienia karty w trakcie działań ratowniczych jest wykonywanie działań ratowniczych, które uniemożliwiają wypełnienia karty. Kartę wypełnia się wówczas po zakończeniu działań ratowniczych i przekazuje za pośrednictwem kierującego działaniami ratowniczymi do stanowiska kierowania komendanta Państwowej Straży Pożarnej, w celu przekazania właściwemu dysponentowi jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego.

W rozporządzeniu wprowadzono też pojęcie dekontaminacji wstępnej, przez którą należy rozumieć działania wobec osoby eksponowanej na skażenie polegające na: zmyciu skóry odsłoniętych części ciała oraz skóry skażonej za pomocą substancji myjących, substancji dezaktywujących lub wody, usunięciu odzieży skażonej lub mogącej ulec skażeniu oraz zastosowaniu ubioru zastępczego.

Ratownik podmiotu KSRG, który przeprowadza dekontaminację wstępną, sporządza kartę dekontaminacyjną osoby poszkodowanej, której wzór stanowi załącznik nr 5 do rozporządzenia.