Strażak ubezpieczony w KRUS może zachować to ubezpieczenie i wykonywać usługi konserwatorskie dla gminy jeżeli będzie prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu usług np. konserwacji i naprawy pojazdów z wyłączeniem motocykli.

Zgodnie z art. 5a ust. 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników(tekst jednolity – Dz. U. z 2008 r., Nr 50, poz. 291 ze zm.) rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej lub rozpocznie współpracę przy prowadzeniu tej działalności, podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy prowadzeniu tej działalności, jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1)   złoży w KRUS-ie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej lub współpracy przy tej działalności,

2)   jednocześnie nadal prowadzi działalność rolniczą lub stale pracuje w gospodarstwie rolnym, obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego, lub w dziale specjalnym,

3)   nie jest pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym,

4)   nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, 

5)   kwota należnego podatku dochodowego za poprzedni rok podatkowy od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie przekracza kwoty 2.528 zł.

Za pozarolniczą działalność gospodarczą uważa się pozarolniczą działalność gospodarczą prowadzoną na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez osoby fizyczne na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, z wyłączeniem wspólników spółek prawa handlowego oraz osób prowadzących działalność w zakresie wolnego zawodu:

1)   w rozumieniu przepisów o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne,

2)   z której przychody są przychodami z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za współpracującego przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się rolnika lub domownika, który w stosunku do prowadzącego tę działalność spełnia kryteria osoby współpracującej, określone w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych.

Rolnik zachowa także prawo do ubezpieczenia w KRUS-ie jeżeli podpisze z gminą umowę o dzieło na wykonanie usług konserwatorskich. Przy czym podpisanie takiej umowy może być jednorazowe lub kilkurazowe ale podzielone większymi odstępami czasu. Jeżeli wykonywanie usług konserwatorskich miałoby charakter ciągły, powtarzalny i długookresowy, wówczas nie można zawrzeć umowy o dzieło, gdyż jest to umowa rezultatu. Praca taka powinna być wykonywana na podstawie umowy zlecenia(zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2000 r., II UKN 386/99, OSNP 2001, Nr 16, poz. 522) lub umowy o pracę. W przypadku jednak podpisania umowy zlecenia lub umowy o pracę, rolnik traci ubezpieczenie w KRUS-ie i podlega ubezpieczeniom w ZUS – ie.