nie wprowadzono aktów prawnych potrzebnych do wypłaty ekwiwalentu i pomimo udziału członków OSP w działaniach ratowniczych i szkoleniach pożarniczych ekwiwalent nie był wypłacany. W takiej sytuacji powstaje pytanie po jakim czasie dochodzi do przedawnienia roszczeń z tytułu ekwiwalentu.
Ustawa ppoż. nie określa terminów przedawnienia ekwiwalentu pieniężnego dla członków OSP. Ustawę tą należy zaliczyć do gałęzi prawa administracyjnego. Dla tej gałęzi prawa brak jest części ogólnej, która występuje np. w prawie cywilnym, gdzie mamy Część ogólną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny – Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm. – dalej jako k.c.). W związku z tym tam także nie znajdziemy regulacji dotyczącej terminów przedawnienia, tak jak np. w Części ogólnej Kodeksu cywilnego znajdują się regulacje określające terminy przedawnienia roszczeń.
W sytuacji braku uregulowania kwestii przedawnienia roszczeń ekwiwalentu w ustawie o ochronie przeciwpożarowej i w innych obszarach prawa administracyjnego konieczne staje się odwołanie do wyrażanych w doktrynie prawa poglądów o przenikaniu się prawa administracyjnego i cywilnego oraz zapożyczaniu z prawa cywilnego konstrukcji cywilistycznych w stosowaniu prawa administracyjnego. W tej sytuacji trzeba sięgnąć do wspomnianej Części ogólnej Kodeksu cywilnego, gdzie uregulowano zasady przedawnienia roszczeń w prawie cywilnym mające zastosowanie w tym przypadku.
Zgodnie z art. 117 § 1-2 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata(art. 118 k.c.). Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną(art. 119 k.c.). W przypadku ekwiwalentu nie ma przepisów szczególnych, które wyłączałby trzy- i dziesięcioletni termin przedawnienia. W związku z tym termin przedawnienia dla ekwiwalentu pieniężnego dla członków OSP wynosi 10 lat(podobnie por. M. Legutko, w: Finansowanie Ochotniczych Straży Pożarnych przez samorządy – w pytaniach i odpowiedziach, red. B. Fabin i in., Słomniki 2012, s. 127; W. Lachiewicz, Jak ustalić wysokość ekwiwalentu pieniężnego dla członków OSP, opubl. www. samorzad.infor.pl/; P. Miłaszewicz, Wniosek o ekwiwalent strażacki za udział w akcjach ratowniczych, opubl. www.eporady24.pl/). 10 letni termin przedawnienia obowiązuje jednak jedynie w sytuacji gdy ekwiwalent jest wypłacany na podstawie uchwały rady gminy(miasta) w sprawie wysokości ekwiwalentu lub gdy ta uchwała w ogóle nie została wydana. Bieg terminu przedawnienia rozpocznie się następnego dnia po upływnie dnia w którym zakończyło się działanie ratownicze lub szkolenie pożarnicze.
Tryb wypłaty ekwiwalentu powinien opierać się nie tylko na uchwale rady gminy(miasta) w sprawie wysokości ekwiwalentu, ale także na podstawie zarządzenia wójta(burmistrza, prezydenta miasta). Zgodnie bowiem z art. 30 ust. 1-2 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r (tekst jednolity – Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań wójta należy w szczególności określanie sposobu wykonywania uchwał. Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych w uchwale w sprawie wysokości ekwiwalentu nie można ustanawiać załączników stanowiących wzory wniosków o wypłatę ekwiwalentu. Takie kwestie jak np. termin składania wniosku o wypłatę ekwiwalentu i termin jego wypłaty powinny zostać określone w zarządzeniu wójta(burmistrza, prezydenta miasta) w sprawie wykonania uchwały w sprawie wysokości ekwiwalentu. Pogląd taki znajduje także potwierdzenie w orzecznictwie sądów. „Ekwiwalent uchwalany przez radę gminy wypłacany jest z budżetu gminy (art. 28 ust. 2 zd. drugie ustawy o ochronie przeciwpożarowej). Do obowiązków organu wykonawczego należy wykonywanie budżetu, a więc również wykonywanie zadań związanych z wypłatą ekwiwalentów na rzecz członków ochotniczej straży pożarnej. Powierzenie zatem organowi wykonawczemu gminy określonej uchwały do jej wykonania oznacza równocześnie przekazanie temu organowi uprawnień do ustalenia sposobu realizacji tego obowiązku”( Por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 24 kwietnia 2009 r., IV SA/Gl 186/09, Lex nr 536565). W związku z tym jeśli w zarządzeniu wójta(burmistrza, prezydenta miasta) będzie określony termin składania wniosków o wypłatę ekwiwalentu i strażacy OSP nie złożą tego wniosku w terminie, to wówczas prawo do otrzymania ekwiwalentu za dany okres rozliczeniowy przepada i nie działa 10 – letni termin przedawnienia.
