Zgodnie § 1 rozporządzenia[1] do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, zwanego dalej „systemem”, mogą być włączane jednostki ochrony przeciwpożarowej, zwane dalej „jednostkami”, których siły i środki przewidziane są do użycia w planach działań ratowniczych po spełnieniu właściwych warunków. Do systemu może zostać włączona jednostka, która posiada:

1) co najmniej dwa średnie lub ciężkie samochody pożarnicze,

2) wyszkolonych ratowników w liczbie zapewniającej pełną obsadę co najmniej dwóch

    samochodów pożarniczych,

3) skuteczny system łączności powiadamiania i alarmowania,

4) urządzenia łączności w sieci radiowej systemu na potrzeby działań ratowniczych oraz

   która pozostaje w stałej gotowości do podejmowania działań ratowniczych.

     Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.ppoż. Minister Spraw Wewnętrznych pełni nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Krajowy system ratowniczo-gaśniczy to integralna część organizacji bezpieczeństwa wewnętrznego państwa obejmująca, w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń. System ten skupia jednostki ochrony przeciwpożarowej, inne służby, inspekcje, straże, instytucje oraz podmioty, które dobrowolnie w drodze umowy cywilnoprawnej zgodziły się współdziałać w akcjach ratowniczych (art. 2 pkt 4 u.ppoż.).

       Zgodnie z art. 12 ust. 1 u.ppoż. Minister Spraw Wewnętrznych pełni nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.

Zgodnie z art. 147 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r.[1] Minister Spraw Wewnętrznych wchodzi w skład Rady Ministrów. Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają ustawy. Minister kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra. Członek Rady Ministrów nie może prowadzić działalności sprzecznej z jego obowiązkami publicznymi. Członkowie Rady Ministrów ponoszą odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem. Członkowie Rady Ministrów ponoszą przed Sejmem również odpowiedzialność indywidualną za sprawy należące do ich kompetencji lub powierzone im przez Prezesa Rady Ministrów.

     OSP może wnieść sprzeciw wobec podjęcia i wykonywania przez organy kontroli czynności z naruszeniem przepisów art. 79–79b, art. 80 ust. 1 i 2, art. 82 ust. 1 oraz art. 83 ust. 1 i 2, u.s.d.g. Sprzeciw OSP wnosi na piśmie do organu podejmującego i wykonującego kontrolę. O wniesieniu sprzeciwu OSP zawiadamia na piśmie kontrolującego. Sprzeciw wnosi się w terminie 3 dni roboczych od dnia wszczęcia kontroli przez organ kontroli. OSP musi uzasadnić wniesienie sprzeciwu. W przypadku, gdy naruszenie przepisu art. 83 ust. 1 us.d.g. wystąpiło w trakcie prowadzonej kontroli, bieg terminu do wniesienia sprzeciwu rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło przekroczenie limitu czasu trwania kontroli. Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie czynności kontrolnych przez organ kontroli, którego sprzeciw dotyczy, z chwilą doręczenia kontrolującemu zawiadomienia o wniesieniu sprzeciwu do czasu rozpatrzenia sprzeciwu, a w przypadku wniesienia zażalenia do czasu jego rozpatrzenia. Wniesienie sprzeciwu powoduje wstrzymanie biegu czasu trwania kontroli od dnia wniesienia sprzeciwu do dnia doręczenia OSP postanowienia o odstąpieniu od czynności kontrolnych lub kontynuowaniu czynności kontrolnych albo do dnia wydania postanowienia po właściwym terminie.

         W przypadku wszczęcia czynności kontrolnych i po okazaniu legitymacji służbowej, przed podjęciem pierwszej czynności kontrolnej, osoba podejmująca kontrolę ma obowiązek poinformować kontrolowaną OSP lub osobę, wobec której podjęto czynności kontrolne, o jego prawach i obowiązkach w trakcie kontroli.

Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej, chyba że:

1)  ratyfikowane umowy międzynarodowe stanowią inaczej,

2) przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa

    lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego

    lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,

        Czynności kontrolne mogą być wykonywane przez pracowników organów kontroli po okazaniu OSP albo osobie przez nią upoważnionej legitymacji służbowej upoważniającej do wykonywania takich czynności oraz po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli, chyba że przepisy szczególne przewidują możliwość podjęcia kontroli po okazaniu legitymacji. W takim przypadku upoważnienie doręcza się OSP albo osobie przez nią upoważnionej w terminie określonym w tych przepisach, lecz nie później niż trzeciego dnia od wszczęcia kontroli.

Podjęcie czynności kontrolnych po okazaniu legitymacji służbowej, na podstawie przepisów szczególnych, może dotyczyć jedynie przypadków, gdy czynności kontrolne są niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia, a także gdy przeprowadzenie kontroli jest uzasadnione bezpośrednim zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego.

       Organy kontroli zawiadamiają OSP o zamiarze wszczęcia kontroli. Zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się, w przypadku gdy:

1)  kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej,

2)  przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia,

3)  kontrola jest przeprowadzana na podstawie przepisów ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw,

4)  kontrola jest prowadzona w toku postępowania prowadzonego na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów,

        W razie powzięcia wiadomości o wykonywaniu działalności gospodarczej niezgodnie z przepisami ustawy, a także w razie stwierdzenia: zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności, wójt, burmistrz lub prezydent miasta niezwłocznie zawiadamia właściwe organy administracji publicznej. Zawiadomione organy niezwłocznie powiadamiają wójta, burmistrza lub prezydenta miasta o podjętych czynnościach. W przypadku braku możliwości zawiadomienia wójt, burmistrz lub prezydent miasta może nakazać, w drodze decyzji, wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni. Decyzji nakazującej wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej w razie stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności nadaje się rygor natychmiastowej wykonalności (art. 78 ust. 1–4 u.s.d.g.).

       Zgodnie z art. 77 ust. 1–6 u.s.d.g. kontrola działalności gospodarczej OSP przeprowadzana jest na zasadach określonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej[1], chyba że zasady i tryb kontroli wynikają z bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo z ratyfikowanych umów międzynarodowych. Przepisów rozdziału 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej nie stosuje się do kontroli OSP w zakresie przestrzegania warunków bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. W zakresie nieuregulowanym w rozdziale 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stosuje się przepisy ustaw szczególnych. Zakres przedmiotowy kontroli działalności gospodarczej OSP oraz organy upoważnione do jej przeprowadzenia określają odrębne ustawy.

      OSP wpisane do KRS-u są obowiązane umieszczać w oświadczeniach pisemnych[1] skierowanych, w zakresie swojej działalności, do oznaczonych osób i organów, następujące dane:

1) firmę lub nazwę,

2) oznaczenie formy prawnej wykonywanej działalności,

3) siedzibę i adres,

4) numer NIP,

5) oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywane są akta rejestrowe podmiotu oraz numer podmiotu w Rejestrze.