9 maja 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok(sygn. V SA/Wa 39/13) w którym poruszył istotne zagadnienia związane z dotowaniem Ochotniczych Straży Pożarnych.

      Stan faktyczny sprawy przedstawiał się następująco: uchwałą z października 2012 r. Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w W. orzekło nieważności uchwały Rady Miasta M. z września 2012 r. w sprawie udzielania dotacji dla Ochotniczych Straży Pożarnych, z powodu istotnego naruszenia prawa, tj. art. 32 ust. 3b ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (tekst jednolity - Dz. U. z 2009 r. Nr 178, poz.1380 ze zm. – dalej jako u. ppoż.). Kolegium RIO uznało, że w podstawie prawnej swojej uchwały Rada Miasta M. powołała: 1. art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym do wyłącznej właściwości rady gminy należy stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy, 2. art. 32 ust. 2 pkt 2 i 3b ustawy o ochronie przeciwpożarowej, według których:

Czy w przypadku dokooptowania do swego składu nowych członków Zarządu lub Komisji Rewizyjnych w jednostkach OSP (pomiędzy Walnymi Zebraniami ) wymagane jest zatwierdzenie tych zmian na najbliższym Walnym Zebraniu poprzez przyjęcie stosownej uchwały?

     Zgodnie z Statutem Wzorcowym OSP Zarząd jest jedną z władz OSP. Walne Zebranie Członków wybiera Zarząd spośród swoich członków na okres kadencji. Kadencja Zarządu OSP trwa przez czas określony dowolnie przez każdą OSP(najczęściej 4 lub 5 lat) i kończy się z chwilą powołania nowego Zarządu.

      Zgodnie z art. 18¹ ust. 1 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi(tekst jednolity – Dz. U. z 2012 r., poz. 1356 z późn. zm. – dalej jako ustawa) na sprzedaż napojów alkoholowych jednostkom Ochotniczych Straży Pożarnych mogą być wydawane jednorazowe zezwolenia.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy napojem alkoholowym w rozumieniu niniejszej ustawy jest produkt przeznaczony do spożycia zawierający alkohol etylowy pochodzenia rolniczego w stężeniu przekraczającym 0,5% objętościowych alkoholu.

Czy Gminna Komisja Rewizyjna winna bezwzględnie przeprowadzać co najmniej raz w roku kontrolę całokształtu działalności statutowej Zarządu Gminnego ZOSP RP?

      Zgodnie ze Statutem Związku OSP RP Komisja rewizyjna oddziału gminnego jest jedną z władz oddziału gminnego i jednocześnie organem kontrolnym oddziału gminnego. Członkowie komisji rewizyjnej są wybierani spośród delegatów(członków zwyczajnych Związku) na zjazd oddziału gminnego w liczbie określonej przez zjazd gminny. Członkowie komisji rewizyjnej oddziału gminnego wybierają ze swego grona przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i sekretarza. Komisja rewizyjna może dokonać zmian w swoim składzie dokooptowując nowych członków spośród delegatów na miejsce ustępujących lub odwołanych w liczbie nieprzekraczającej 1/3 składu.

 Jednym z częstszych problemów w funkcjonowaniu Ochotniczych Straży Pożarnych jest własność nieruchomości na których lub w których funkcjonują OSP. Własność tych nieruchomości można nabyć w drodze zasiedzenia.

     Zgodnie z art. 172 § 1 i n. ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny(Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 z późn. zm. – dalej jako k.c.) posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze (zasiedzenie). Po upływie lat trzydziestu posiadacz nieruchomości nabywa jej własność, choćby uzyskał posiadanie w złej wierze.

Jakie przepisy regulują zasady i warunki otrzymywania wyżywienia przez strażaków Ochotniczej Straży Pożarnej biorących udział w długotrwałych działaniach ratowniczych trwających  powyżej 6 godzin oraz kto ponosi koszty za wyżywienie strażaków OSP podczas długotrwałych działań?

      Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie długotrwałych akcji ratowniczych, szczegółowych norm, zasad i warunków otrzymywania wyżywienia w czasie tych akcji oraz ćwiczeń lub szkolenia przez strażaków Państwowej Straży Pożarnej lub inne osoby biorące w nich udział, a także przypadków, w których wypłaca się równoważnik pieniężny w zamian za przysługujące wyżywienie, sposobu ustalania jego wysokości oraz szczegółowych zasad wypłacania z dnia 11 grudnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., Nr 160, poz. 1098 – dalej jako rozporządzenie) za długotrwałe akcje ratownicze uważa się m.in. każde działania ratownicze organizowane lub kierowane przez Państwową Straż Pożarną trwające co najmniej 6 godzin. 

OSP jak organizacja pozarządowa ma możliwość nie tylko otrzymać środki finansowe pochodzące z 1% podatku dochodowego. Może także otrzymywać dotacje, wpływać na kształt programów współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz zasiadać w radach działalności pożytku publicznego.

     Działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie

z dnia 24 kwietnia 2003 r.(tekst jednolity – Dz. U. z 2010 r., Nr 234, poz. 1536 z późn. zm. – dalej jako u.p.p.w.)

Strażak ochotnik podczas działań ratowniczych uległ wypadkowi (złamał nogę). Czy należy zaliczyć to jako wypadek przy pracy? Według poszkodowanego od tego zależy wysokość zasiłku chorobowego, tj. czy będzie miał wypłacone 100 proc. wynagrodzenia, czy 80 proc., a także sposób naliczania odszkodowania, a w konsekwencji jego wysokość.

     Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej(tekst jednolity – Dz. U. z 2009 r., Nr 178, poz. 1380 z późn. zm. – dalej jako u.ppoż.) członkowi ochotniczej straży pożarnej, zwanemu dalej „osobą poszkodowaną”, który w związku z udziałem w działaniach ratowniczych lub ćwiczeniach doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w mieniu, przysługuje:

1) jednorazowe odszkodowanie w razie doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

2) renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy,

3) odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 8 listopada 2012 r.(sygn. I ACa 283/12) pokazuje jak daleko mogą doprowadzić spory między organami gminy a OSP oraz, że własność remizy nie jest prawem absolutnym i może podlegać ograniczeniom.

       Ochotnicza Straż Pożarna w D. była właścicielem nieruchomości stanowiącej zabudowaną budynkiem działkę. Własność nieruchomości nabyła na podstawie umowy sprzedaży - aktem notarialnym z dnia 7 października 1971 r.  Budynek posadowiony na działce w D. wykorzystywany był jako Dom Ludowy. Odbywały się w nim imprezy i różnego rodzaju uroczystości i spotkania. Znajdowało się w nim również pomieszczenie Rady Sołeckiej i Sołtysa.

        Członkowi ochotniczej straży pożarnej, zwanemu dalej „osobą poszkodowaną”, który w związku z udziałem w działaniach ratowniczych lub ćwiczeniach doznał uszczerbku na zdrowiu lub poniósł szkodę w mieniu, przysługuje:

1) jednorazowe odszkodowanie w razie doznania stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu,

2) renta z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy,

3) odszkodowanie z tytułu szkody w mieniu.